Kamil iman sahibinin əfvediciliyi



İnsan səhv etməyə uyğun bir varlıqdır. Dünyaya sınaqdan keçirilmək üçün gəlmişdir və ancaq Quran əxlaqını öyrəndikcə yetkinləşə, etdiyi səhvlərdən xilas ola və ancaq bu şəkildə üstün bir əxlaqa çata bilər. Belə ki, Quranda bildirilən tövbə ilə əlaqədar ayələr də insanın bu acizliyinin bir göstəricisidir. Allah Yaradıcısı olaraq insanın bu acizliyini bilir və Quranda cəhalət səbəbi ilə səhv edən, fərqinə vardığında isə dərhal tövbə edib rəftarını düzəldənlərin səhvlərini bağışlayacağını bildirir:

Allah ancaq o kəslərin tövbələrini qəbul edir ki, onlar avamlıqları üzündən pis iş gördükdən sonra tezliklə tövbə edirlər. Allah onların tövbələrini qəbul edər. Həqiqətən, Allah Biləndir, Müdrikdir. (Nisa surəsi, 17)

İnsan ən gözəl şəkildə ağıllı və vicdanlı davranıb bütün səmimiyyəti ilə hərəkət edirsə və buna baxmayaraq, səhv bir rəftar edirsə Allahın bağışlamasını ümid edə bilər. Allah bir çox ayədə "bağışlayan", "rəhmli" olduğunu xəbər vermişdir. Bir ayədə belə deyilir:

Qullarıma xəbər ver ki, Mən, Bağışlayanam, Rəhmliyəm. (Hicr surəsi, 49)

Allah edilən səhvləri bağışlayacağını bildirmişkən, möminlərin bu insanları bağışlamamaları isə əlbəttə, mümküm deyil. Bundan başqa, Allah bir çox ayədə möminlərə də eyni şəkildə rəhmli olmalarını tövsiyə etmişdir:

Sən bağışlama (yolunu) tut, yaxşı iş görməyi əmr et və cahillərdən üz döndər. (Əraf surəsi, 199)

Bu əxlaq üzərindəki kamil iman sahibləri möminlərə qarşı Allahın əmr etdiyi şəkildə bağışlayıcı bir rəftar göstərərlər. Şübhə yoxdur ki, bu, üstün bir vicdan əlamətidir. Çünki bir səhv edildiyində, xüsusilə də bu səhvdən ötrü maddi, ya da mənəvi bir zərər meydana gəldiyində, bağışlamaq insanların nəfslərinə çox ağır gəlir. Hətta əksinə, əsəbləşərək hirslərini büruzə vermək və qarşı tərəfə etdiyinin əvəzini vermək istəyərlər. Halbuki möminlər Allahın Quranda əmr etdiyi kimi qəzəblərini boğarlar.

İnananlar Allahın əmrinə müvafiq olaraq nəfslərinə uymaz və Quranın tövsiyəsinə riayət edərək bağışlama yolunu seçərlər. Bir səhvə yol verən adama edəcəkləri ən böyük yaxşılığın "gözəl sözlə öyüd vermək" və bu şəkildə səhvini göstərmək olduğunu bilərlər. Çünki bir ayədə "Sən xatırlat! Çünki xatırlatmaq möminlərə fayda verir" (Zariyat surəsi, 55) şəklində ifadə edilmişdir.

Bir başqa ayədə də Allah, "... Qoy əfv edib bağışlasınlar. Məgər siz Allahın sizi bağışlamasını istəmirsinizmi? Allah Bağışlayandır, Rəhmlidir" (Nur surəsi, 22) şəklində buyurmuşdur. Mömin bir səhv etdiyi və bundan səmimi olaraq imtina etdiyi zaman bunun həm Allah Qatında bağışlanmasını qəlbən arzu edər, həm də Müsəlmanların onu bağışlamalarını istəyər. Və rəhmli bir rəftarla qarşılaşdığı zamanda bunun Allahın böyük bir neməti və Allahın təmin etdiyi bir asanlıq olduğunu dərk edər. Bu səbəblə kamil iman sahibləri özləri üçün tələb etdikləri bu bağışlanmağı qarşılarındakı insanlara da göstərərlər. Şübhəsiz ki, bu eyni zaman da Allahın məmnuniyyətini və rizasını qazanmağa da ən uyğun olan rəftardır:

... Lakin onları əfv etsəniz, (günahlarından) keçsəniz və bağışlasanız, (bilin ki,) Allah Bağışlayandır, Rəhmlidir. (Təğabun surəsi, 14)
(məqalə harun yahya)