klassik sairler

[mahsum_]

BİR SÖZ

Sözünü bir söyləyənin, Sözünü edər sağ bir söz,
Pir nəfəsin dinləyənin, Yüzünü edər ağ bir söz.

Bir söz vardır xalq içində, Dəxi söz var xülq içində, Olmaya ki, dəlq içində, Deyəsən çarqadağ bir söz.

Söz vardır kəsdirir başı,
Söz vardır kəsər savaşı,
Söz vardır ağulu aşı,
Bal ilən edər yağ bir söz.

Sezünü yaxşı bişirgil,
Yaxşı us ilə düşürgil, Yaramazını şaşirgil,
Canına olur dağ bir söz.

İstərəm görəyim yarı,
Bu rəmzi anlagil barı, Həzaran əhli-iqrarı,
Edər qara torpaq bir söz.

Şah Xətai ayatindən,
Sözün söylə öz zatindən, Olmaya kim pir qatindən Səni edə irağ bir söz


SAH ISMAYIL XETAI

[mahsum_]

BULUNCA

Gəl öyüd verəyim, öyüd alırsan,
Xidmət eylə genə gülü bulunca Karvan gedər, sağın, geri qalırsan, Haman əldən qoma, yolu bulunca.

Öldürsə də çıxmaz yoldan, yol əri Gerçəklərin əlindədir yuları, Göründü, seyr eylə axan suları, Qarışır ümmana, seli bulunca.

Arı oldun, hər çiçəkdən alırsan, Balın damızlığın qanda bulursan Yetmiş min ayətə dəlil olursan, Anlayıb da, bu mənayı bilincə.

Dinləyib də bu mənayı yazmalı Hər kişi halınca quyu qazmalı, Yeddi padşahlıq yeri gəzməli, Halına münasib yeri bulunca.

Sil-süpür qəlbini, süddən bəyaz et Öldür nəfsini, şeytandan arıt, Doxsan doqquz yerə çıxdı Bayəzid Halına münasib yeri bulunca.

Şah Xətaim eydür: baxma bu halə Könlümüzdə vardır bir ulu qayə, Əlif gələ, ayin gələ, mim gələ, Dərdli qullar dərmanını bulunca.



SAH ISMAYI XETAI

[mahsum_]

MEYVӘLӘRİN SÖHBӘTİ

Ğәvvası-bәvaһiri-rivayәt,
Sәyyaһi-bәvadiyi-һekayәt.
Dәryyan-rivayәti üzәndә,
Sәһrayi-һekayәti gәzәndә
Düzmüş bu nizam ilәn göһәrlәr, Vermiş bu әda ilәn xәbәrlәr.
Kim, var idi bir xücәstә sima,
İdrakı tәmam, tәbi ğәrra.
Әşya tәkәllümündәn arif.
һәr әlsinәdәn olurdu vaqif.
Bir gün ki, şәһi-sipeһri-rabe
Tiğini һәmәldә qıldı lame,
Tәsxiri-һәmәl qılan zamanda,
Xuni-һәmәl axıdan zamanda,
Cari olub һәr tәrәf gәzәndә,
һәr sәbzәgәһә güzәr edәndә,
Bir tövr ilә dövr edib zәmanә,
Bir özgә fәza yetib caһanә,
Әbvabi-xәyal olundu məftun, Әmvati-nәbatә yetdi çün ruһ.
Çün nәşvü nәma bulub çәmәnlәr,
Çak etdi nәbat pirәһәnlәr,
Bağ içrә açıldı qırmızı gül,
Başladı әninü nalә bülbül.
Әlqissә, fәzalәnib çәmәnlәr,
Xoş, tazә geyindi yasәmәnlәr.
Seyr etmәk üçün o pakdamәn,
Tutdu rәһi-bağü tәrfi-gülşәn.
Bir bağә güzәr edәn zәmanda,
һәr meyvәyә bir nәzәr qılanda
Gördü ki, fәvageһü sәmәrlәr Öz-özünә iftixar edәrlәr.
Aluçә edәrdi şükri-sәttar Kim:
—Mәn kimi xoş caһanda kim var?
Tәblәrzәyә mәn şәfa verirəm, Tәlxiyyi-fәmә sәfa verirәm. Әklimdәn olur baş ağrısı dur, Demiş һükәma bu sözü cumһur,
Ol sözünü axirә yetirdi,
Xişmindәn Alu özün itirdi.
Aluçәyә söylәdi ki:
—Ey zar!
Fәxr eylәmә, eylәmәzmisәn ar?
Kim turş, dәxi zәlilsәn, sәn,
Әsmar ara әlilsәn sәn.
Әklindә sәnin qamaşı dişlәr,
Xoş tәblәrә rütubәt işlәr.
İflicә vü küft cümlә azar,
Sәni yeyәnә olur sәzavar.
Ol qadiri-bimisalü һәmta,
Aluyә mәni qılıb müsәmma,
Çün dürri-qәlәndәri bәkuşәm,
Yüz min tәrәfә saçıldı xuşәm.
Gәһ sәbzәvü, gaһ әrğüvani,
Gәһ sürxü sәfid, zәfәrani.
Onun sәsini Gilas eşitdi,
Bu zәrb ilә ona tәnә etdi:
—Key nagәsu dun, utanmadınmı? Azәrm oduna yanmadınmı? Kәnduzini bunca vәsf etdin,
Qurtar sözünü ki, һәddәn ötdün. һәr kim sәni yesә etmәz әһlal, Gündә gәrәk ona üç kәrә bal.
Ol dәm ki, mәni һәq etdi zaһir, Verdi tәnimә libasi-faxir,
Rәxtim kimi yoxdu һiç cövһәr, Cismim kimi yoxdu һiç gövһәr. Gәһ Zöһrәvü, gaһ Müştәriyәm, Gaһi mәlәkü, gәһi pәriyәm.
Sәrv ağacı tәkdir һәr butağım,. Xublar çәkәllәr iştiyaqım.
Zәrdalu eşitdi, nәrә urdu Kim:
—Gilası görgilәn, qudurdu!
Dedi ki:
—Ey әһqәri-zәmanә!
Vey zağü kәlağә abu danә!
Nә fәxr ilә özünü ögәrsәn,
Bu eyb ilә sәn nә fәxr edәrsәn?
Bnr qәtrә su, bir dә üstüxansan,.
һәr kim ki, yesә ona ziyansan.
Gәr sәni qurutsa bağibanlar,
Axir günü çox çәkәr ziyanlar
Ol әsli-binayi-cümlә bünyad, Zәrdalu mәnә qoyubdu һәm ad. Gәһ sәbz oluram zümürrüdasa, Gaһi bədәnim olur mütәlla.
Kәr mәni qurutsa bağibanlar,
İstәr mәni cümlә karivanlar.
һәr qanda aparsalar әzizim,
һәr tәbxә buraxsalar tәmizәm.
Әrik sözün Alma kuş qıldı, Açıqlanuban xüruş qıldı:
—Key qarnı vәrәmli, sinәsi çak,
Vey çamzsi tozlu, lәzzәti xak! Xasiyyәtini ki, sәn bilirsәn, Kәnduzinә rişxәn edirsәn.
һәr kim sәni yedi qarnı şişdi, Dәryayi-bәla içinә düşdü.
Әnvai-bәlavü dәrdü sövda,
Sәni yeyәnә olur müһәyya.
Ol qadirü һәyyü fәrdi fəttaһ,
Adımı mәnim qoyubdu Tüffaһ. һәm cöһrәmә verdi sürx rәngi,
һәm әynimә әtlasi-firәngi.
İki yarın arasında mәһrәm
Yox mәn kimi dәһrdә müqәddәm. һәm peygi-nigari-nazәninәm,
һәm qasidi-yari mәһcәbinәm. Tәbliği-risalәtimdә söz yox, Tәfһimi-bәlağәtimdә söz çox. Xәlvәtgәһi-yarә әһli-sirrәm, Mә'şuqinә aşiqi yetirrәm.
Bir bәzmdә kәr ola muyәssor,
Tәcmii-fәvakeһü sәmәrlәr.
Mәn һәm kәr o bәzmdә bulunsam, Әsmar içindә һazır olsam,
Cümlә mәni intixab edәllәr
һәm qeyrdәn ictinab edәllәr.
Alma edәr idi yüz təfaxür,
Әmrud özüni qıldı zaһir.
Sәslәndi ki:
—Ey fәsadi-dövran!
Vey müfsideyi-misali-şeytan!
Gәr qabili-iftixar olubsan?
Alma adını neçün qoyubsan?
Gәr yaxşı olardın al deyәrdin,
Alma neçün adını qoyardın?
Ol һәzrәti-layәzali-mәbud,
Ad qoydu mәnә lәtifә Әmrud.
Verdi mәnә yaxşı xasiyyәtlәr,
һәm әklimә çox-çox afiyәtlər.
һәr xәstәyә mәn şәfa verirәm,
һәr cәrgәyə mәn sәfa verirәm. Әmrud edәrdi vәsf һalın,
Bilmәzdi öz işinin mәalın.
Nagәһ sәsini eşitdi Әngur,
Ğeyzә gәlib oldu mәstü mәsrur.
Әmrudә o dәm xitab qıldı:
—Gey rәngi saralmış illәtindәn! Başı yekә zәfi-qüvvәtindәn!
Öz başına sәn tәbib oldun, Bimarlara nәsib oldun.
Kәnduzinә vardır eһtiyacın, Eylәrmisәn özgәlәr ilacın?
Dәxi gәl әgәr tәbib olurdı,
Әvvәl başına dәva qılırdı.
Әvvәl varıb özünә dәva ver,
Ondan sora xәstәyә şәfa ver.
Ol caili-zülmәtin ilәnnur,
Ad qoydu mәni-һәrifә Әngur.
Verdi mәnә dürlü xasiyyәtlәr

[mahsum_]

MEYVӘLӘRİN SÖHBӘTİ

Ğәvvası-bәvaһiri-rivayәt,
Sәyyaһi-bәvadiyi-һekayәt.
Dәryyan-rivayәti üzәndә,
Sәһrayi-һekayәti gәzәndә
Düzmüş bu nizam ilәn göһәrlәr, Vermiş bu әda ilәn xәbәrlәr.
Kim, var idi bir xücәstә sima,
İdrakı tәmam, tәbi ğәrra.
Әşya tәkәllümündәn arif.
һәr әlsinәdәn olurdu vaqif.
Bir gün ki, şәһi-sipeһri-rabe
Tiğini һәmәldә qıldı lame,
Tәsxiri-һәmәl qılan zamanda,
Xuni-һәmәl axıdan zamanda,
Cari olub һәr tәrәf gәzәndә,
һәr sәbzәgәһә güzәr edәndә,
Bir tövr ilә dövr edib zәmanә,
Bir özgә fәza yetib caһanә,
Әbvabi-xәyal olundu məftun, Әmvati-nәbatә yetdi çün ruһ.
Çün nәşvü nәma bulub çәmәnlәr,
Çak etdi nәbat pirәһәnlәr,
Bağ içrә açıldı qırmızı gül,
Başladı әninü nalә bülbül.
Әlqissә, fәzalәnib çәmәnlәr,
Xoş, tazә geyindi yasәmәnlәr.
Seyr etmәk üçün o pakdamәn,
Tutdu rәһi-bağü tәrfi-gülşәn.
Bir bağә güzәr edәn zәmanda,
һәr meyvәyә bir nәzәr qılanda
Gördü ki, fәvageһü sәmәrlәr Öz-özünә iftixar edәrlәr.
Aluçә edәrdi şükri-sәttar Kim:
—Mәn kimi xoş caһanda kim var?
Tәblәrzәyә mәn şәfa verirəm, Tәlxiyyi-fәmә sәfa verirәm. Әklimdәn olur baş ağrısı dur, Demiş һükәma bu sözü cumһur,
Ol sözünü axirә yetirdi,
Xişmindәn Alu özün itirdi.
Aluçәyә söylәdi ki:
—Ey zar!
Fәxr eylәmә, eylәmәzmisәn ar?
Kim turş, dәxi zәlilsәn, sәn,
Әsmar ara әlilsәn sәn.
Әklindә sәnin qamaşı dişlәr,
Xoş tәblәrә rütubәt işlәr.
İflicә vü küft cümlә azar,
Sәni yeyәnә olur sәzavar.
Ol qadiri-bimisalü һәmta,
Aluyә mәni qılıb müsәmma,
Çün dürri-qәlәndәri bәkuşәm,
Yüz min tәrәfә saçıldı xuşәm.
Gәһ sәbzәvü, gaһ әrğüvani,
Gәһ sürxü sәfid, zәfәrani.
Onun sәsini Gilas eşitdi,
Bu zәrb ilә ona tәnә etdi:
—Key nagәsu dun, utanmadınmı? Azәrm oduna yanmadınmı? Kәnduzini bunca vәsf etdin,
Qurtar sözünü ki, һәddәn ötdün. һәr kim sәni yesә etmәz әһlal, Gündә gәrәk ona üç kәrә bal.
Ol dәm ki, mәni һәq etdi zaһir, Verdi tәnimә libasi-faxir,
Rәxtim kimi yoxdu һiç cövһәr, Cismim kimi yoxdu һiç gövһәr. Gәһ Zöһrәvü, gaһ Müştәriyәm, Gaһi mәlәkü, gәһi pәriyәm.
Sәrv ağacı tәkdir һәr butağım,. Xublar çәkәllәr iştiyaqım.
Zәrdalu eşitdi, nәrә urdu Kim:
—Gilası görgilәn, qudurdu!
Dedi ki:
—Ey әһqәri-zәmanә!
Vey zağü kәlağә abu danә!
Nә fәxr ilә özünü ögәrsәn,
Bu eyb ilә sәn nә fәxr edәrsәn?
Bnr qәtrә su, bir dә üstüxansan,.
һәr kim ki, yesә ona ziyansan.
Gәr sәni qurutsa bağibanlar,
Axir günü çox çәkәr ziyanlar
Ol әsli-binayi-cümlә bünyad, Zәrdalu mәnә qoyubdu һәm ad. Gәһ sәbz oluram zümürrüdasa, Gaһi bədәnim olur mütәlla.
Kәr mәni qurutsa bağibanlar,
İstәr mәni cümlә karivanlar.
һәr qanda aparsalar әzizim,
һәr tәbxә buraxsalar tәmizәm.
Әrik sözün Alma kuş qıldı, Açıqlanuban xüruş qıldı:
—Key qarnı vәrәmli, sinәsi çak,
Vey çamzsi tozlu, lәzzәti xak! Xasiyyәtini ki, sәn bilirsәn, Kәnduzinә rişxәn edirsәn.
һәr kim sәni yedi qarnı şişdi, Dәryayi-bәla içinә düşdü.
Әnvai-bәlavü dәrdü sövda,
Sәni yeyәnә olur müһәyya.
Ol qadirü һәyyü fәrdi fəttaһ,
Adımı mәnim qoyubdu Tüffaһ. һәm cöһrәmә verdi sürx rәngi,
һәm әynimә әtlasi-firәngi.
İki yarın arasında mәһrәm
Yox mәn kimi dәһrdә müqәddәm. һәm peygi-nigari-nazәninәm,
һәm qasidi-yari mәһcәbinәm. Tәbliği-risalәtimdә söz yox, Tәfһimi-bәlağәtimdә söz çox. Xәlvәtgәһi-yarә әһli-sirrәm, Mә'şuqinә aşiqi yetirrәm.
Bir bәzmdә kәr ola muyәssor,
Tәcmii-fәvakeһü sәmәrlәr.
Mәn һәm kәr o bәzmdә bulunsam, Әsmar içindә һazır olsam,
Cümlә mәni intixab edәllәr
һәm qeyrdәn ictinab edәllәr.
Alma edәr idi yüz təfaxür,
Әmrud özüni qıldı zaһir.
Sәslәndi ki:
—Ey fәsadi-dövran!
Vey müfsideyi-misali-şeytan!
Gәr qabili-iftixar olubsan?
Alma adını neçün qoyubsan?
Gәr yaxşı olardın al deyәrdin,
Alma neçün adını qoyardın?
Ol һәzrәti-layәzali-mәbud,
Ad qoydu mәnә lәtifә Әmrud.
Verdi mәnә yaxşı xasiyyәtlәr,
һәm әklimә çox-çox afiyәtlər.
һәr xәstәyә mәn şәfa verirәm,
һәr cәrgәyə mәn sәfa verirәm. Әmrud edәrdi vәsf һalın,
Bilmәzdi öz işinin mәalın.
Nagәһ sәsini eşitdi Әngur,
Ğeyzә gәlib oldu mәstü mәsrur.
Әmrudә o dәm xitab qıldı:
—Gey rәngi saralmış illәtindәn! Başı yekә zәfi-qüvvәtindәn!
Öz başına sәn tәbib oldun, Bimarlara nәsib oldun.
Kәnduzinә vardır eһtiyacın, Eylәrmisәn özgәlәr ilacın?
Dәxi gәl әgәr tәbib olurdı,
Әvvәl başına dәva qılırdı.
Әvvәl varıb özünә dәva ver,
Ondan sora xәstәyә şәfa ver.
Ol caili-zülmәtin ilәnnur,
Ad qoydu mәni-һәrifә Әngur.
Verdi mәnә dürlü xasiyyәtlәr

[mahsum_]

MEYVӘLӘRİN SÖHBӘTİ

Lütf etdi mənә çox afiyәtlәr.
Mәn sәbzәvü kişmişü mәvizәm. Әsmar içindә çox lәzizәm. Mәndәndi şәrabi-ərğüvani, Mәndәndi sürurü şadimani.
Mәn saqiyi-mәclisi-vәfayәm, Ziynәtdeһi-məһfili-sәfayәm.
Turşu ilә һәmnişin mәnәm, mәn! һәlva ilә һәmqәrin mәnәm, mәn! һeyva eşidib bu göftükuyi,
Ğeyzә gәlibsәn saraldı ruyi,
Әngurә dedi:
—Yum dәһanın!
Danışma ki, lal ola zәbanın!
Şüğlün ğәmü meһnәtü әlәmdir, Mәdһin özünә tamam zәmdir.
Bir kәslә ki, ittiһad qılsan,
Bir cam mey ilә şad qılsan,
Ol şadlığı tamam olur ğәm,
Ğәm üstünә ğәm gәlir dәmadәm, Әvvәl ki, edәr xilafi-әһgam,
Dәxi һәm olur caһanda bәdnam, һәm әqli-mürәccәһi olur fәsl.
һәm cәһli-mürәkkәbi olur vәsl,.
Gәr münim ola gedәr tilası,
Vәr müflis ola gedәr һә yası.
Ol cümleyi-müşkili edәn һәll, Adımı mәnim qoyub Sәfәrcәl.
Var lәzzәtü rәngü dad mәndә,
һәr namü lәqәb, xoş ad mәndә. Әtrimlә dolubdu bağü bağça,
һәm mәnzilim oldu tağü tağça. Mәni aparırlar һәr diyarә,
һәm töһfә verirlәr һәr nigarә-Kәnduzini vәsf edәrdi һeyva,
Narinc eşidibәn oldu peyda, һeyvayә xilab qıldı:
—Key zar!
Danışma ki, sәndә yox mәgәr ar? Rәngin saralıbdı büğzü kindən, Yoxdur, xәbәrin mәgәr özündәn?! Min tәnә edәr sәnә xәlayiq,
Onlar ki, dedin, sәnә nә layiq? Qarnın dolu kirmü büğzü kinә, Kirmә bәdәnin olub xәzinә.
Mәdһin özünü mәzәmmәt eylәr, Vәsfin sәnә cümlә lәnәt eylәr.
Ol leyli nәһar edәn, günü şәb Narınca qılıb mәni mülәqqәb.
Lütf etdi mәnә qәbayi-faxir,
Ol don ilә eylәrәm tәfaxür.
Yüz şükr edәrәm mәn ol xudayә, Yüz fәxr tәnimdәki qәbayә.
Bir don mәnә lütf eylәyibdir
Kim, qeyriyə dәxi vermәyibdir. Şәklimi dәxi edibdi püstan, Püstanı sevәllә cümlә mәrdan. Yüz fәxr ilә söylәr idi narınc, Nagaһ sәsini eşitdi Turunc, Göftarә gәlib dedi ki:
—Ey dun!
Fәxr etmә qәbayәkim , nәdir don? Gәr eşşәyә mәһmil etsәlәr cül,
Ol cüli münəqqәş ola gül-gül. Eşşәkdә zәval һəm kәm olmaz, Minbәd ol eşşәk adәm olmaz.
Ol qaziyi-һәşrü nәşrü miad, Turunc mәnә qoyubdular ad.
Mәn әfşurәyi-tәami-şaһәm, Yemişlәr içində padişaһәm

Sәrdәftәri-meyvәcati-bağәm, Әsmar içindә çun çirağәm,
һәr nә ki, desәm ziyadәyәm mәn Kim, daima sәbzü tazәyәm mәn.
Bu sözlәri Nar edib tәfəһһüm, Ağzın açıb eylәdi tәbәssüm
Kim, rәnginә fәxr edirdi Narınc. һәm özünü vәsf edərdi Turunc; Dedi ki:
—Nәdir bu köftkulәr,
Bifaidә batil arizulәr!
Kәr rәnҝ ilә olsa işvәvü naz,
Rәnk içrә şükufәm oldu mümtaz, Vәr kimsә edәrsә sui-tәһsin,
Var mәndә zülali turşi şirin. Kәnduzimi mədһ etmәzәm mәn,
Өz һalimi şәrһ etmәzәm mәn
Kim, meyvәyi-rövzeyi-cinanәm, Namü lәqәb ilә mәn Rümanәm. Dünya sәmәri mәnә nә nisbәt
Kim, mә'xәzim ola baği-cәnnәt. Narincü Turunc çakәrimdir,
һeyva ilә Sib nokәrimdir. һәr danәm olubdu lәli-ğәltan, һәr cövһәr ona olubdu һeyran.
Nar öz sifәtini vәsf etdi,
Bağ içrә sәsi Rütәb eşitdi.
Xişm ilә o dәm ayağә durdu,
Qәһr ilә Әnarә nәrә urdu:
—Key baği-beһiştdәn uran dəm, Sәndәn degilәm o vәsfdә kәm.
Mәn qabili-әkli-әnbiyayәm,
İftari-cәmin—әtqiyayәm.
Məşһur әcәmdәvü әrәbdә,
Mәruf һәm әsldә nәsәbdә

[mahsum_]

Sәrdәftәri-meyvәcati-bağәm, Әsmar içindә çun çirağәm,
һәr nә ki, desәm ziyadәyәm mәn Kim, daima sәbzü tazәyәm mәn.
Bu sözlәri Nar edib tәfəһһüm, Ağzın açıb eylәdi tәbәssüm
Kim, rәnginә fәxr edirdi Narınc. һәm özünü vәsf edərdi Turunc; Dedi ki:
—Nәdir bu köftkulәr,
Bifaidә batil arizulәr!
Kәr rәnҝ ilә olsa işvәvü naz,
Rәnk içrә şükufәm oldu mümtaz, Vәr kimsә edәrsә sui-tәһsin,
Var mәndә zülali turşi şirin. Kәnduzimi mədһ etmәzәm mәn,
Өz һalimi şәrһ etmәzәm mәn
Kim, meyvәyi-rövzeyi-cinanәm, Namü lәqәb ilә mәn Rümanәm. Dünya sәmәri mәnә nә nisbәt
Kim, mә'xәzim ola baği-cәnnәt. Narincü Turunc çakәrimdir,
һeyva ilә Sib nokәrimdir. һәr danәm olubdu lәli-ğәltan, һәr cövһәr ona olubdu һeyran.
Nar öz sifәtini vәsf etdi,
Bağ içrә sәsi Rütәb eşitdi.
Xişm ilә o dәm ayağә durdu,
Qәһr ilә Әnarә nәrә urdu:
—Key baği-beһiştdәn uran dəm, Sәndәn degilәm o vәsfdә kәm.
Mәn qabili-әkli-әnbiyayәm,
İftari-cәmin—әtqiyayәm.
Məşһur әcәmdәvü әrәbdә,
Mәruf һәm әsldә nәsәbdә

[mahsum_]

Mә-kul tamami-xasü amәm. Sәyaһi-biladi-Misrü Şamәm.
Әzbәs ki, mәnim һәbibi-әһbab,
Bu vәcһ ilә mәnә xoşdur әlqab. Xәstaviyu zaһidi, müfәttәl, ,
һәm әşәmiyü dәxi müfәrcәl.
Xoş büqәlәr icrә һazirәm mәn, Mәşһәdlәrә çün mücavirәm mәn. Sürtәllә mәni mәzari-yarә,
Töһfә aparırlar һәr diyarә.
Vәsfini Rütәb çün etdi itmam,
Yüz xişmlә nәrә urdu Badam, Xurmaya dedi ki:
—Ey caһankәrd!
Zәmmindә sәnin bәsindi bu fәrd: Gaһ Bağdadisәn, gәһ İsfәһani, һәrcayiliyin tutub caһani.
Vәsf eylәmәgindә һәddәn ötdün, Danışma ki, sәn mәni әritdin.
Çox dürlücә xasiyyәt mәnim var, Şәrһ etmәyә özüm eylәrәm ar.
Kim, abi-nәbatü nüqlü һәlva
Olur mәni-zardәn müһәyya.
Püstә ki, eşitdi ağzın açdı,
Badәmә bu nev ilәn sataşdı:
—Key bağlı dәһani xissәtindәn Puşidә üzü lәamәtindәn!
Bir zәrrә sәnin sәxavәtin yox, Biһәddü әdәd xәsasәtin çox.
Min daş yetişmәyincә canә, Qənnadiyә vermәsәn ki, danә. Xәllaqi-caһan zülmәtü nur
Püstә mәnim adımı qoyubdur. Ğönçә kimi ağzım açmışam mәn, һәr talibә danә saçmışam mәn.

MEHEMMED FUZILI

[mahsum_]

DAR OLMAZ

Qəm yemə, qəm yemə, divanə könlüm,
Həmişə ruzigar belə dar olmaz!
On bir il çəkmişəm zimistan qəhrin,
O nə güldü, çevrəsində xar olmaz?!

Siyah zülfü daraq ilə dara gör!
Öz könlünü öz dərdinə dara gör!
Gözəllərin neçəsini dərə gör!1
Özgə bağda belə heyva, nar olmaz!

Əgər şahdan bizə qəzəb olmasa,
Qəzəb atəşindən əzab olmasa,
Ortalıqda çuğul, gəzzab olmasa,
Dünya bahar olar, boran, qar olmaz!

Hər bir adam öz yerində oturmaz,
Ağlın zaya verməz, fəhmin itirməz,
İgidlər könlünə şikvə2 gətirməz,
Necə dağdı quzeyində qar olmaz?!

Sənsən Qurbaninin gül üzlü yarı,
Qalsa qürbət eldə, artar azarı,
Sağ olsun dünyada vəfalı yarı,
Bir mən ölməgilən dünya tar olmaz.


--------------------------------------------------------------------------------

1 Bunu, «Gözəllərin neçəsində ara, gör» də oxumaq olar.
2 Şikvə, Şikvə—şikayət.




QURBANI

[mahsum_]

AYRI

Səhər bülbülləri nə fəğan eylər,
Düşərgə güzarı çəməndən ayrı.
Səhər-səhər gönçəsindən ayrılan,
Şəqayiqlər gülməz səməndən ayrı.

Yanında dayanan yoldaşların var,
Sirrini saxlayan sirdaşların var,
Sənin elin, günün, qardaşların var,
Mənim kimsənəm yox, yar, səndən ayrı.

Dedim, Pəri, nə elərsən məhpara,
Mənim həsrət gözüm heç uymaz xara,
Bir qətrə yaş tökdün, bir də dübara,
Əqiqdən, yaqutdan, yəməndən ayrı.

Qurbani der: məgər axırzamandı?
Sevgi sevgisindən ayrı zamandı,
Bağrım dəlik-dəlik, sinəm peykandı,
Mənim üzüm gülməz vətəndən ayrı


QURBANI

[mahsum_]

EYLƏMƏK OLMAZ

Nazlı dərviş, naz eyləmə,
Belə naz eyləmək olmaz.
Pünhan sözüm vardı sana,
El içində demək olmaz.

Dərdim söylə bilənlərə,
Dərd başına gələnlərə,
Hər üzüvə gülənlərə,
Etibar eyləmək olmaz.

Dərviş ol dərvişlər ilə,
Haqqa layiq işlər ilə,
Heç sınanmamışlar ilə,
Düz rəftar eyləmək olmaz.

Qurbani der: gətir məzə,
Köhnə dərdim oldu təzə,
Dərd biləni dərd bilməzə
Giriftar eyləmək olmaz.



QURBANI