Psixoloji hadisələrdə olduğu kimi həyatla əlaqədar hadisələri də düşünən bir ruhun idarə etdiyinə inanan sistem (Stahl doktrinas(n)ı).
Stahlın animizmi həm mekanizme həm də vitalizme qarşıdır; mekanizm, həyat hadisələrini tək fizika-kimya varlıqlarından ibarət sayar; vitalizm isə həyat hadisələrini yarı maddi yarı mənəvi olan, həm fizika-kimya hadisələrindən həm də düşünən ruhdan ayrı bir həyat qanunuyla açıqlayar. Şüur və koma kimi iki ayrı qanunu fərz edən vitalistlerin cütə dinamizminin (düodinamizm) əksinə animistler həm həyatla əlaqədar hadisələri həm də psixoloji hadisələri tək bir səbəbə, düşünən və ya "ağıllı" bir ruha bağlarlar.

Animizm, təbiətdə insan ruhuna az çox bənzər ruhlar oldugunu qəbul edən dindir. Ruh, yalnız insanda yoxdur. Canlı cansız hər şeyin ruhu vardır.
İnsan, teolojik hala fetişizm ilə başlamış, buna yaxşı və pis ruhları soxmuşdur. Sonra çoktanrıcılığa keçmiş daha az amma daha qüdrətli ruhları işin içinə qatmışdır. Ardından bu tanrıları tək bir tanrıda birləşdirərək tektanrıcılığa keçmişdir.
Primitiv insana görə ruh, bədənə və ya bədənin müəyyən parçalarına bağlıdır. Can, insanın xaricinə çıxa bilər amma bu halda belə bədəni idarə edər. Can (xarici can) oğurlana bilər, məğlub et/yeyilə bilər, geri gətirilə bilər, bəzən yamana bilər, təmir edilə bilər ya da yerinə başqası qoyula bilər.
Kişiliküstülük, yalnız bədəndə deyil onun atdığı sekresiyalar, saç, dırnaq, sperm, sidik kimi bütün tullantılarında da olar. Onun üçün bu tullantıların pis niyyətli bir başqasının əlinə keçməməsi üçün hər kəs bunları saxlayar. Hətta bəzən buna ayaq izi belə əlavə olunar.
Adamın kölgəsi, sudakı əksinə və rəsmi, şəxsiyyətinə daxil obyektlərdir. Bu səbəblə dərhal bütün primitiv cəmiyyətlərdə insanlar, şəkillərinin edilməsinə qarşı çıxarlar. Hətta insanın adı belə bu siyahıya daxil ola bilər. Bəzən geyim də şəxsiyyətə aid sayılar.
Həyatın özü olan can, bədəni tərk edincə, insan ölər. Bununla birlikdə ruhun bədəndə qaldığına və yaşayanlardan qisas ala biləcəyinə inanıldığından, cəsədə böyük hörmət və diqqət göstərilər. Ölülər, bu aləmin tam tərsi bir aləmdə yaşamaqdadırlar. Buradakı hər şeyin tərsi, ölülər aləmində etibarlıdır.
Ölülərin o biri aləmdə yaşadığına inanılar. Bu düşüncə, dərhal dərhal universaldır. Yenə bunun kimi universal olan bir başqa düşüncə isə ölülərin də öldüyüdür. Onlar üçün etibarlı bir sonsuz həyat yoxdur.
Animizmin başlanğıcı, ruhun öldükdən sonra var olduğu düşüncəsidir. Beləcə ruh, insanların ətrafında gəzən, onlara müdaxilə edən fövqəltəbii bir hal alar. O zaman bu ruha əhdlər həsr etmək, dualar etmək, qurbanlar kəsmək hərəkətləri başlar ki bunlar dinin təməl elementlərindəndir.
Zamanla yalnız insanın deyil, heyvanların və bitkilərin də ruhları olduğuna, bunların da insanları yaxşı-pis yolda təsir etdiyinə inanılaraq, bunlara da tapınılmağa başlanmışdır. Beləcə, əvvəl atalarının ruhlarına tapınan insanlar, daha sonra təbiətə tapınmağa başlamışlar. Hər obyektdə ruh olduğuna inanılmasıyla, insanlarda canlı-cansız ayrı-seçkiliyi qalxar.
Bu dinin mistik yanını Levy-Bruhl belə izah edir:

"Primitiv zehniyyətin müştərək təzahürlərində obyektlər, varlıqlar, hadisələr, bizim üçün aydın olmaz bir şəkildə həm özləri, həm özlərindən başqa şey ola bilərlər. Yenə eyni aydın olmaz şəkildə bir sıra qüvvətlər, üstünlüklər, mistik hərəkətlər nəşr edər və ya al/götürərlər ki bunlar olduqları yerdə qalmağa davam etməklə birlikdə, özlərini yenə də ol/tapıldıqları yerin xaricində hiss etdirərlər."

Maddi aləmin xaricində, məna aləmi düşüncəsini inkişaf etdirmişlər ki mistik yan budur. Bu insanların ibadətlərinin məqsədi; məna ilə təmasa hazırlıqsız olduqları zaman, özlərini ondan qorumaq ya da hazır olduqları zaman mənanın daha çoxunu mənliklərində tutmaqdır.
Rahib, mənaya tamamilə sahib olan adamdır və bunu istədiyi kimi istifadə edə bilər. Məbəd isə mənanın böyük miqdarda toplandığı yerdir.
Mistik qüvvətlər, təbiətdə də vardır və insan bunlara hakim ola bilər: Bir sıra sözlər söyləyib, rəqslər edib, dəyişik qarışıqlar meydana gətirərək ya da bəzi kiçik heykəlciklər edərək. İşdə cadu buradan doğulmuşdur.
Salomon Reinacha görə cadu, Animizmin texnikası və strategiyasıdır. Bəzi obyektlərdə cadulu bir qüvvət vardır; fəlakəti qovar və xoşbəxtlik gətirərlər. Böyününül yaxşı tərəfi (rahiblər edər) və pis tərəfi vardır (cadugərlər edər).
Bu inanışşa görə, şəkilin, heykəlin, rəqsin, musiqinin, bütün gözəl sənətlərin ana qaynağı birbaşa və ya bilvasitə olaraq Animizmdir.