İsa (ivritcə Yeşua) - xristianlıqda Allahın bədənli mücəssəməsi. Həmçinin Məsiha, Nazaretli, İnsan oğlu, pravoslavlıqda Xilaskar və s. adlanır. İslamda peyğəmbərlərdən biridir.
İsanın yerdəkı həyatı və onun meracı əksərən kanonik və apokrifik incillər verirlər. Onun doğulması Cəbrail vasitəsilə Bakirə Məryəmə qabaqcadan xəbər verilir. Məsiha padşahı kimi Davud sülaləsinin varisi olan İsa Beytləhmdəki pəyədə doğulur. İsanın formal atası Yusifdir. Mələklər və möcüzəli ulduzla istiqamətləndirilmiş çobanlar və falçılar İsanı salamlamaq üçün gəlirlər. Qırxıncı gündə İsanı Allahı qəbul edən Simeon qarşılayır. İsa Dağüstü moizəni söyləmiş, on iki həvari seçir. İsanın möcüzələri arasında ölüləri diriltməsi, su üstündə gəzməsi, tufanı ram etməsi, beş min adamın beş və ya yeddi çörəklə doydurması və adamdan cinlərin qovulmasıdır. Lakin İsaya inanmayan onun doğum Nazaret şəhərində o, heç bir möcüzə yarada bilmir. Pasxa bayramından qabaq dişi eşşəyə minmiş İsa təntənə ilə Yerusəlimə gəlmiş, məbəddən alverçilər və qurban heyvanları satan ticarətçiləri qovur. Sinedrion İsanı mərasim qaydaları pozan və yəhudiləri romalılar ilə ara vurmaq bilən kimi onu romalılara satır (çünki Sinedrion işğal edilmiş ölkədə edama məhkum etməyə bilməmişdi). Bundan sonra İsa on iki həvariyunla sirli pasxa şamını təşkil edir və öz satması qabaqcadan söylənmiş, həvariyunlara öz bədəni və qanı təmsil edən çörək və şərab verir. Sonra İuda İskariotla istiqamətləndirilmiş silahlı dəstə gəlir. İsanı öparkən onu otuz gümüş pula satmış İuda dəstəyə məqsədi göstərir. Pyotr silahlı müqavimət göstərməyə çalışmış, qılıncla qulun qulağını kəsir. Onu dayandırmış İsa qulu sağaltır, lakin İsanı tuturlar. Sinedrionda İsa öz məsiha titulunu təsdiq edir və səhərdə onu Ponti Pilata gətirirlər. Pilat İsanı o özü yəhudilərin padşahı sayırmi deyə soruşur və buna təsdiq alır. Adətə görə pasxa bayramı vaxtında məhbuslardan birini rəhm etmək imkan var idi. Pilat İsanı azad etməyi təklif edir, lakin izdiham onun əvəzində qətl yetirmiş Varavvanı görmək istəyir. Buna görə İsa əvvəlcə şallaqlama, sonra çarmıxa çəkilməyə məhkum edilir və öz çarmıxını edam yerisinə (Qolqofaya) qədər aparır. Çarmıxın ağırlığını dözməmiş İsaya naməlum Kirenalı Simon kömək edir. Yəhudi adətiyə görə İsaya həssaslığı zəifləyən içkini təklif edirlər, lakin o onu qəbul etmir. Çarmıxa çəkilmiş İsanın əziyyətləri təqribən altı saat davam edir. Onun ölümü günəş tutulması, Yerusəlimdəki məbəd pərdənin cırılması və zəlzələ ilə nəticələnir.
İslam dinində İsa peyğəmbər Allahın bir elçisi olub və Allah tərəfindən müqqədəs ruhla gücləndirilib.
4:156.Onlar həm də küfr etdiklərinə və Məryəmə böyük bir böhtan dediklərinə görə, 4:157.bir də: "Həqiqətən, biz Allahın elçisi Məryəm oğlu İsa Məsihi öldürdük!"– dediklərinə görə lənətə düçar edildilər. Halbuki onu nə öldürdülər, nə də çarmıxa çəkdilər. Onlara ancaq İsanın bənzəri göstərildi. Şübhəsiz ki, bunda ixtilaf edənlər onun barəsində şəkk-şübhə içindədirlər. Bu haqda onların, zənnə uymaqdan başqa heç bir məlumatı yoxdur. Onlar onu öldürdüklərinə yəqinliklə əmin deyillər. Bu surədə "Onlar" yəhudilərə aiddir.
112.əl-İxlas (Yalnız Allaha məxsus olan sifətlər) surəsi (Məkkədə nazil olmuşdur, 4 ayədir) Bismillahir–rəhmanir-rəhim!
(Ya Peyğəmbər! Allahın zatı və sifətləri haqqında səndən soruşan müşriklərə) de: “(Mənim Rəbbim olan) O Allah birdir (heç bir şəriki yoxdur); Allah (heç kəsə, heç nəyə) möhtac deyildir! (Hamı Ona möhtacdır; O, əzəlidir, əbədidir!) O, nə doğmuş, nə də doğulmuşdur! (Allah Özünə heç bir övlad götürməmişdir!) Onun heç bir tayı-bərabəri (bənzəri) də yoxdur!”
Əl-Ixlas sürəsini oxusaq bilərik ki, İsa Allahın bir peyğəmbəri olub (Allahın oğlu ola bilməz!) və o Allaha çox yaxın bir peyğəmbər olub.
Yer imleri