1* Baxış nöqtənizi yaxşı seçin. Bunun üçün fotoşəkilini çəkəcəyiniz mövzunu necə göstərmək istədiyinizi düşünün. Sabit bir mövzunuz varsa (bina, hər hansı obyekt və s.) ətrafında bir az gəzdikdən sonra ən yaxşı bucağını tapmağa çalışın. Perspektiv səhvlərini hesaba qatmağı unutmayın!
Fərqli dünyagörüşləri inkişaf etdirməyə çalışın. Bir insanın göz xətti yerinə, çox daha yuxarıdan ya da aşağıdan da çəkilişlər etməyi yoxlayın.
2* Hər hansı bir mövzunun fotoşəkilini çəkərkən, üfüqi ya da şaquli formada şəkillər çəkmək sizə yol göstərəcək. Bəzi mövzular üfüqi çəkildiyində, bəziləri isə şaquli çəkildiyində doğru və gözəl fotoşəkil alınır.
3* Çəkiləcək mövzuya görə doğru obyektiv seçimi çox əhəmiyyətlidir. Bəzi mövzular yaxından, bəziləri isə uzaqdan fotoşəkli çəkilməlidir. Bir futbol qarşılaşmasında ya da vəhşi heyvan fotoşəkilləri çəkərkən mütləq müəyyən bir uzaqlıqdan fotoşəkil çəkməmiz lazımdır.
4* Xüsusilə insan fotoşəkilləri və portret çəkirsinizsə, arxa planlarının sadə olmasına diqqət yetirin. Qarışıq bir arxa plan, mövzumuzla qarışacaq və diqqətə çarpanlıqdan uzaq, seçici olmayan sadə bir fotoşəkil kadrı olacaq.
5* Yaxından tanışınız ya da ilk dəfə qarşılaşdığınız birinin fotoşəkilini çəkərkən mövzunuzu rahatlaşdırmağa çalışın. Özünüzdən əmin olun və qarşınızdakı adamla bir şəkildə ünsiyyət qurmağa çalışın. Fotoşəkil çəkərkən qurulan ünsiyyət yalnız danışaraq deyil, göz təmasıyla ya da bədən diliylə də edilə bilər.
6* Yaxından çəkdiyiniz portret fotoşəkillərdə gözə dəqiqlik edin. Gözlərin dəqiq çıxması digər sahələrdən çox daha əhəmiyyətlidir.
7* Fotoşəkil mövzunuza görə çəkim düyməsinə basma anınız dəyişə bilər. Bir mənzərə ya da xatirə fotoşəkilində başqa, sürət və hərəkət olan fotoşəkil mövzularında isə çox daha diqqətli çəkim düyməsiə basmaq lazımdır. Qısaca "kritik an" dediyimiz mövzu, zamanlama ilə əlaqədardır. Mövzunuzu və ya hadisəsn yaxşı izləyərək ən əsas nöqtəsində çəkim düyməsinə basılmalıdır.
8* Bir daha təkrarlana bilməyəcək əhəmiyyətli bir mövzu çəkilirsə mütləq sınaq çəkilişi edin və normal zamanlardan daha çox ədəddə fotoşəkil çəkin.
9* Günəşin tam zirvədə olduğu saatlarda (daha çox 12.00 ilə 14.00 arası) mümkünsə fotoşəkil çəkməməyə çalışın. Xüsusilə insan fotoşəkilləri üzərində xoş olmayan sərt kölgələr diqqətə çarpacaqdır.
10* Fotoşəkil çəkmək üçün çox vaxtınız varsa, yanınızda bir tripod daşıyaraq fotoşəkillərinizi tripod ilə çəkin. Beləcə kadrlarınızı daha idarəli etmə və yüksək diafraqma dəyərləri istifadə etmə imkanınız olar.
11* Səyahətlərinizdə çantanızda mütləq mini bir tripod saxlayın. Harada lazım olacağı bəlli olmasa da!
12* Tripodunuz olmadan əldə fotoşəkil çəkərkən, effekt dəyərlərinə mütləq nəzarət edin.
13* Xüsusilə portret çəkilişlərində işıq mövzunuzun arxasından gəlirsə mövzunuz tərs işıqda qalacaq və üzü haradadadırsa tamamilə qaranlıq çıxacaq. Əgər portretinizin üzünü qaranlıq deyil də daha işıqlıq şəkildə göstərmək istəsəniz ən sadə üsul olaraq flaşdan istifadə edə bilərsiniz. Beləcə portretinizin üzü də arxa plan ilə balanslı şəkildə işıqlanacaq.
14* Fotoşəkil çəkilişlərinizdə bir tripod istifadə etsəniz belə çəkim düyməsinə basma anınızda bir titrəşmə meydana gələ bilər. Bunu önləmək üçün kabel çəkim, uzaqdan əmr ya da bir çox fotoaparatlarda olan "self timer" rejimini istifadə edə bilərsiniz.
15* Çox böyük ya da çox kiçik şeylərin fotoşəkilini çəkərkən kadrımızın içərisinə, mövzunun ölçüsünü göstərə biləcəyimiz və hər kəs tərəfindən bilinən istinad alına biləcək bir obyekt qoymaqda fayda var.
16* Üfüq xətti, fotoşəkil kadrının alt kənarına paralel olmalıdır. Əks halda xoş olmayan əyri bir fotoşəkil kadrımız olar.
17* Xüsusilə tərs işıqda və günəş işığının çox parlaq olduğu yerlərdə fotoşəkil çəkərkən mütləq fotoaparatın günəşliyindəm istifadə edin.
18* Panoramik çəkiliş edəcəyiniz zaman fotoaparatın üfüqi yerinə tripodunuza şaquli olaraq bağlayın. Beləcə çəkmək istədiyiniz sahədə daha çox fotoşəkil çəkə biləcək və perspektiv pozulmalarını da ən aşağı endirmiş olacaqsınız.
19* Sürətli mövzuların (idman qarşılaşmaları, avtomobil yarışları…) fotoşəkilini çəkərkən fotoaparatın obturator sürətini nəzarət edin.
20* Əhəmiyyətli və sürətli fotoşəkil kadrlarını qaçırmamaq üçün fotoaparatın (drive) rejimini əvvəldən ardıcıl çəkilişə gətirin. Dəqiqliyi mövzunun reallaşa biləcəyi yerə əvvəldən edərək də zaman qazana bilərsiniz. Beləcə obyektiviniz dəqiqlik etmək üçün əlavə zaman aparmayacaq.
21* Fotoşəkil çəkərinə sürət efekti qatmaq üçün, nisbətən aşağı obturator sürətlərində (1/30, 1/15…) fotoaparat ilə mövzunu izləyib uyğun yerə gəldiyini düşündüyünüzdə çəkimi davam etdirin. Beləcə pan texnikasını istifadə etmiş olarsınız. Bu texnikayla mövzunuzun bəzi yerləri və arxa sahəsi dəqiqsiz çıxacaq və mövzunuz hərəkətli görünəcək.
22* Xüsusi məkanlarda çəkiliş və tripod istifadə etmək üçün mütləq icazə alın.
23* Ən çətin fotoşəkli çəkilə biləcək mövzulardan biri körpə və kiçik uşaqlardır. Çox sürətli və davamlı hərəkət etdikləri üçün fotoşəkil kadrlarına istənməyən bir anda çəkilmiş halları əks olunurlar. Yeni doğulmuş bir körpə fotoşəkili çəkəcəksinizsə qətiliklə flaş istifadə etmənin və flaşınızın bağlı olduğunu bir dəfə daha nəzarət edin.
Uşaq fotoşəkilləri çəkərkən də onları əyləndirəcək bir şeylərdən istifadə etmək lazımdır. Oyuncaqlar bu işə yarayar! Arada bir də sizə baxması üçün ona səslənin. Unutmayın, kiçik bir uşağın diqqətini davamlı olaraq eyni nöqtədə tuta bilməzsiniz.
24* Çəkəcəyiniz objeyti fotoşəkil kadrınızın tam ortasına gətirməyin. Bilinənin əksinə mövzunu ortalamaq yerinə kadrın altdan, üstdən, sağdan və ya soldan 1/3′inə yerləşdirmək çox daha yaxşı nəticə verər.
25* Meşəlik və ya ağacların çox olduğu sahələrdə fotoşəkil çəkirsinizsə çıxan nəticə ümumiyyətlə gözümüzün gördüyü qədər gözəl olmağa bilər. Ağacların arasından süzülən parçalı işıq fotoşəkil kadrınızda dəlik deşik (açıq-tünd bölgələr) bir görünüş meydana gətirə bilər. Çəkdiyiniz fotoşəkilləri mütləq nəzarət edin. Parçalı işıq təsirini yumşaltmaq üçün flaş da istifadə edə bilərsiniz.
26* Çiçək fotoşəkilləri çəkərkən küləyin sürətini nəzərə alın. Çiçəyin arxa sahəsinə və üzərinə düşən işığa diqqət yetirin. Bəzi çiçəklər tərs işıqda daha gözəl fotoşəkil verə bilər.
27* Tüstü və tərs işıq fotoşəkillərinin hər vaxt diqqəti cəlb edəcəyini unutmayın.
28* İnsan və həyatlar üzərinə fotoşəkil çəkirsinizsə, sadə paltarlar geyməyə diqqət göstərin.
29* Hər yığcam rəqəmsal fotoaparatda olan dijital zoom xüsusiyyəti gerçək zoom demək deyil. Bizim tək baxacağımız optik zoom xüsusiyyətidir. Fotoaparatın içərisindəki lupa sistemlərinin irəli geri getməsiylə optik zoom (yəni gerçək zoom) əldə edilir. Rəqəmsal zoom isə, çəkiləcək olan mövzunun proqramlı olaraq böyüdülməsiylə əldə edilir. Görünüş keyfiyyətini mənfi istiqamətdə təsir edəcəyindən rəqəmsal zoom xüsusiyyətinin bağlı olmasında və heç istifadə edilməməsində fayda vardır.
30* Rəqəmsal fotoaparatlardakı LCD ekranlar batareya istehlakını ən çox artıran qisimdir. LCD ekranları mümkün olduğunca az istifadə etməyə çalışın. Hər fotoşəkil çəkildikdən sonra avtomatik olaraq göstərmə xüsusiyyətini bağlayın, ehtiyac duyduğunuzda siz LCD ekrana gətirin.
Xüsusilə fotoşəkilə yeni başlayanlarda LCD ekranın sıx istifadə edilməsi istənməyən pis bir refleksə çevriləcək və "necə olsa pisdirsə silər yenisini çəkərəm" kimi bir anlayışa gətirib çıxaracaq.
31* Səyahətlərinizdə, yığma işinizi necə edəcəyinizi və nə qədər fotoşəkil çəkə biləcəyinizi hesab etməyə çalışın. Gedəcəyiniz yerə görə daşına bilər kompüter, daşına bilər hard disk və ya digər yığma məhsullarını istifadə edin. Qısa səyahətlərinizdə isə yalnız yaddaş kartlarınız da işinizi görə bilər. Birdən çox yaddaş kartı daşıyın. Ən az 2GB yaddaş kartları alın!
32* Yaddaş kartını taxıb çıxararkən rəqəmsal mütləq bağlı olduğundan əmin olun. Əks halda yaddaş kartınızdakı məlumatlar itə bilər, kartınız və fotoşəkil fotoaparatınız pozula bilər.
33* Yaddaş kartlarınızı silmək içərisindəki məlumatları etibarlı şəkildə silməyə çatmaz. Yaddaş kartlarınızı formatlayaraq istifadə edin!
34* Yeni aldığınız bir rəqəmsal fotoaparatın istifadə etmə bələdçisinə mütləq göz gəzdirin. Hətta hamısını oxuyun! Fotoaparatınızda xüsusi və ya daha əvvəl heç istifadə etmədiyiniz bir xüsusiyyəti ola bilər.
35* Uzun səyahətlərinizdə yanınızda ehtiyat batareya saxlamağa çalışın.
36* Qaranlıq mühitlərdə fotoşəkil çəkərkən, ümumiyyətlə 3-4 metrdən uzaq məsafələrə flaşınızın gücünün çatmayacağını unutmayın. Mövzularınızı daha yaxında çəkin.
37* Fotoaparatın üzərinə keçirilən bir flaşınız varsa, birbaşa olaraq mövzuya istiqamətləndirmək yerinə əks etdirməli olaraq istifadə etməyə çalışın. Bunun üçün divar və tavanları istifadə edə bilərsiniz. Bəzi istehsalçıların flaşlara keçirilə bilən əks etdirici və yumşaldıcı kimi aksesuarları da işinizə olduqca yarayacaq.
38* Avtomatik və əl ilə istifadə edilə bilən ISO və WB (White balans-Ağ Nizamı) xüsusiyyətlərini çəkilişlərinizdən əvvəl nəzarət etməyi unutmayın!
39* Xüsusilə çətin işıq şərtlərində fotoşəkil çəkirsinizsə RAW formatını istifadə edin.
40* DSLR fotoşəkil maşınlarında obyektiv dəyişdirərkən sürətli davranmağa çalışın.
41* Fotoaparatın təmizliyinə əhəmiyyət verin. Rəqəmsal fotoparatın ən böyük düşmənlərindən biri tozdur. Təmizlikdə odekolon bənzəri həll edici maddələri əsla istifadə etməyin. Yalnız obyektiv və optik vəsaitlərin təmizliyində istifadə edilən xüsusi kimyəviləri və kağızları seçin.
42* Fotoaparatları çantasında daşıyın. Fotoşəkil çantanızın su və toz keçirməməsinə, zərbələrə qarşı davamlı olmasına diqqət yetirin.
43* Uzun gedişlərdə və səyahətlərinizdə kürəyinizdə, iki çiyində daşına bilən fotoşəkil çantalarını seçin. Uzun müddət tək çiyində daşınan ağır bir fotoşəkil çantası belinizdə və kürəyinizdə ağrılara səbəb ola bilər.
44* Fotoşəkillərinizi toplayarkən özünüzə xas bir sistematik inkişaf etdirin. Əhəmiyyətli fotoşəkillərinizi həm hard diskdə həm də CD/DVD mühitində saxlayın.
45* Qumlu və səhra kimi mühitlərdə fotoşəkil çəkirsinizsə fotoaparatı qorumağa diqqət göstərin. Çəkilişiniz bitdikdən sonra mütləq fotoşəkil çantanıza yerləşdirin.
46* Uzun müddətli fotoşəkil çəkilişlərindən sonra fotoaparatın əvvəlki kimi işləməsinə diqqət edin. Xüsusilə DSLR fotoaparat istifadə edirsinizsə görünüş qəbul ediciniz (CCD/CMOS sensor) çirklənmiş ola bilər. Bu kimi vəziyyətlərdə də ən kiçik bir toz dənəsi belə fotoşəkil /kadrınızda böyük bir ləkə olaraq görüləcək.
47* Fotoşəkilinizi internet üzərində istifadə edəcəksinizsə (veb səhifəsi, mail vs) görünüş ölçüsünü salın və mütləq JPEG çəkin.
48* Yağış altında fotoşəkil çəkərkən fotoaparatın islanmaması üçün xüsusi plaşlardan faydalana bilərsiniz. Fotoaparat islandığında da bir an əvvəl quru bir bezlə təmizləmənizdə fayda var.
49* Soyuq havalarda və xüsusilə də qar altında fotoşəkil çəkərkən batareyalarınızın problem yarada biləcəyini və sizi yarı yolda buraxa biləcəyini unutmayın. Yanınızda mütləq ehtiyat bir batareya saxlanın. Ani hava dəyişikliklərindən uzaq dayanmağa çalışın.
50* Fotoaparatların qarşısında qoruyucu filtr olaraq UV ya da Skylighti istifadə edə bilərsiniz. Beləcə fotoaparat xarici qaynaqlı problemlərə (çəkilmə, tozlanma, qırılma…) qarşı qorunmuş olar.
Yer imleri