Çox gözəl açıqlayıbsınız Kamram Bəy.
Dünyada baş verən son hadisələrə görə haker qrupları tərəfindən həyata keçirilən kiberhücumların sayı eksponent olaraq artıb.
Dövlətlər öz düşmənlərinə gizli şəkildə zərər vurmaq və ya ölkə daxilindəki siyasi proseslərə təsir göstərmək üçün şəxsi haker qruplarını işə götürürlər.
Bu, hərbi əməliyyatların aparılması ilə paralel olaraq Qəzza zolağında qalan infrastruktura da haker hücumları həyata keçirən İsraildir.
Bu, Rusiya Federasiyası ilə hərbi əməliyyatlar zamanı Rusiya ərazisində sosial institutların işini pozmaq üçün genişmiqyaslı kampaniyaya təşəbbüs göstərən Ukraynadır.
Bu, yaxınlaşan prezident seçkiləri fonunda Respublikaçı və Demokrat partiyalarının prezidentlik uğrunda qızğın mübarizə apardığı ABŞ-dır. Seçkilər ərəfəsində isə seçki prosesinin nəticələrinə təsir etmək üçün kiberhücumlar təşkil edə bilərlər.
Ən böyük problem odur ki, bu kiberhücumlar nəticəsində mülki əhali əziyyət çəkir ki, bunun tərəflər arasında gedən döyüş və ya siyasi çəkişmələrlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bankların və tibb müəssisələrinin işi pozulur, sonradan təcavüzkarlar tərəfindən istifadə oluna bilən şəxsi məlumatlar sızdırılır.
Tənqidçilər deyirlər ki, bu cür hərəkətlər döyüşçülərlə mülki şəxslər arasında hüquqi sərhədləri pozur, kiberməkanda beynəlxalq davranış normalarına məhəl qoymur və digər ölkələri müharibəyə sürükləyə bilər.
Avstraliya Kiber Korporasiyasının direktoru Harun Əli də bu problemdən danışıb. O, dövlətinin hansı tərəfdə olmasından asılı olmayaraq, mülki infrastruktura mülki şəxslərə zərər və ya narahatlıq gətirən hər hansı kiberhücumları dəstəkləmədiyini vurğulayıb.
Bununla belə, hökumətlərin işə götürdüyü haker qruplarının sürətli fəaliyyəti də gizli təhlükə daşıyır.
Xüsusi xidmət orqanlarının nəzarəti altında işləyən hakerlər ehtiyac duyduqları məlumatlara çıxış əldə edirlər və sonradan bu biliklərdən öz “işəgötürənlərinə” qarşı istifadə edə bilirlər ki, bu da mülki şəxsləri yenidən riskə atır.
Cinayətkar qruplaşmanın nəzarətdən çıxması və ona himayədarlıq edən dövlətə zərbə endirməsi ilə bağlı oxşar nümunələri artıq bilirik.
2001-ci il sentyabrın 11-də ABŞ-da “Əl-Qaidə”nin 3000-ə yaxın insanın ölümü ilə nəticələnən “Əkiz qüllə”də törətdiyi terror buna sübutdur. Çünki Amerika kəşfiyyat orqanları Yaxın Şərqdə öz maraqlarını təmin etmək üçün Əl-Qaidəni yaradıblar.
Bu təhdidlərlə əlaqədar olaraq dövlətlər öz xarici siyasət və daxili siyasi problemlərini həll etmək üçün bu üsuldan əl çəkməli, hakerləri cinayət məsuliyyətinə cəlb etməlidirlər.
Yer imleri