Artemis Məbədi bu gün İzmir şəhərinə 50 km. uzaqlıqda ol/tapılan Efesdə inşa edilmiştir.Efesdəki bu məbəd, bərəkət tanrısı Artemis üçün edilmiş. Məbəddəki qaynaq miladdan əvvəl 700lərdə, məbəd miladdan əvvəl 550də Lidya kralı Croesusun istəyi ilə edilmiş. Dövrün ən/en qabiliyyətli heykeltıraşlarının etdiyi bürünc və mərmər heykəllərlə dolu, 90 metr yüksəklikdə və 45 metr genişlikdə dərmansa bir quruluşmuş, 100 qədər sütun varmış. Bərəkət tanrıçası üçün edildiyindən içi məbəd, xarici bazar olaraq istifadə edilirmiş, hətta bizim Örtülü bazar kimi turistik dəyərə belə sahibmiş. Gələn turistlər, bazardan al/götürdükləri qızıl və fil dişi takıları tanrıçaya təqdim edərlərmiş. Miladdan əvvəl 21 İyul 356da Herostratus adlı bir adam, sırf məşhur olmaq üçün məbədi yandırmış, adı burada keçdiyinə görə müvəffəqiyyətli də olmuş. Böyük İskəndərin eyni gecə doğulmuş olması nəticəs(n)i tarixçilər "tanrı tərəfindən, İskəndərlə o qədər əlaqədar idi ki öz evini belə əhəmiyyət verməmişdi" demişlər. Bu Yunanlılar da hər şeyi belə şişirtmirlərmi… İskəndər, məbədi təmir etməyi bacara bilmədən ölmüş, tanrıçanın sadiq müridləri isə hər ziyandan sonra qorxmadan bərpa etməyə davam etmişlər. 262də keçirdiyi böyük yanğın sonunda isə müridlərin böyük qisimi Xristian olduğunda təmir edəcək kimsəciklər qalmamış. Bu gün məbədin yerini müəyyən edəcək yalnız bir tək sütun var.
Artemis Məbədi, (Yunanca: Artemision; Latınca: Ardamısım) eyni zamanda Deyənə Məbədi olaraq da bilinər. Tanrı tərəfindən Artamısa ithaf edilmiş məbəd Efesdə M. Ö. 550 illərində tamamlanmışdır. Məbəd tamamilə mərmərdən tikilmişdir. Dünyanın yeddi möcüzəsindən biri sayılan məbəddən geriyə bu gün yalnız bir iki mərmər parçası qalmışdır.

Məbəd Lydia Kralı Kroisos tərəfindən başladılmış 120 illik bir proyektin əsəridir. Dünyanın yeddi möcüzəsini yığan Sidonlu Antipader məbədi belə tərif etmişdir.

Məğrur Babilin üstündə döyüş avtomobilləri üçün yol olan divarını və Alpheusdakı Zeus heykəlini və asma bağçaları gördüm və Günəşin kolosusunu və yüksək piramidaların dərmansa işçiliyini və Mausolosun əngin məzarını; amma Artasanmı buludlar üzərinə qurulmuş evini gördüyümdə digər bütün möcüzələr parlaqlıqlarını itirdi və dedim ki "İşdə!, Olimpusun xaricində, Günəş heç bu qədər böyük bir şeyə baxmadı. (Antipater, Yunan Antologiyası )
Bizanslı Philon isə məbəd üçün bunları yazmışdır:

Qədim Babilin divarlarını və asma bağçalarını, Olimposlu Zeusun heykəlini, Rodosun Kolossusunu, yüksək piramidaların qüdrətli işçiliyini və Mausoleusun məzarını gördüm. Amma buludlara doğru yüksələn Efesdəki məbədi gördüyümdə, digərlərinin bütününü kölgədə qalmışdı.
Artemis, Ay tanrıçası olaraq Titan Selenenin yerini alan/sahə Apollonun qardaşı bakirə ovçu Yunan tanrıçasıdır. Efesli Artemis isə olduqca fərqlidir. Efesli Artasanmı (Efesya) bir Anadolu tanrıçası olan Kibelenin bir kül idi olduğu sanılmaqdadır. Anadolunun ana tanrıçası Kibele Efesə necə gəldiyi və orada Artemis adıyla kül idinin necə başladığı bilinməməklə birlikdə Kibelenin müxtəlif mərhələlər keçirərək Artemis halına gəldiyi qəbul edilir.

Yunan tanrılarının əksinə daha çox yaxın şərq və Misir tanrıları kimi bədəni altından ayaqlarının çıxdığı və qıçlara doğru getdikcə araşdırıl sütun bənzəri bir hissələ qablıdır. Çox sinəli Tanrı tərəfindən (37 ədəd/adət) Efesdə basılmış pulların üzərində başında Kibelenin bir xüsusiyyəti olan divar kimi bir tac ilə təsvir edilmişdir. Pulların üzərindəki şəkilində, qolları bir-birinə keçmiş ilan ya da Ouroboros yığınlarından ibarət olan/yaranan bir əsaya söykənən dayanmaqdadır. Eyni Kibele kimi Efesdə ki tanrıçaya da megabyzae adı verilən hierodüller və koreyalar xidmət etməkdə idi.

Ayrıca Bennettin bahsettiği[3] ehtimalla millədən əvvəl üçüncü əsrdən qalma bir əhd yazı idi Efesli Ardamısı Girit ilə əlaqələndirməkdədir:

"To the Healer of diseases, to Apollo, Giver of Light to mortals, Eutyches xas set up en votive offering (a statue of) the Cretan Lady of Ephesus, the Light-Bearer."
Yunanlıların birləşdirmə adətləri, bütün xarici tanrıları öz anlaya biləcəkləri bir şəkildə Olimpus panteonunun bir formas(n)ı halında assimilyasiya etmişdir. Efesdə İyonyalı məskunlaşmaçıların "Efesin Xanımı" üçün etdikləri Artemis özdələşdirməsinin cılız olduğu çox açıqdır.