Aile Psixologiyası haqqında gözel bir meqale.

Xoşbextliyi ailede tapmayan onu başqa yerde axtarmağa da qalxmamalıdır!


Eziz dost!


Heyat süretle axır. Etrafında çox şeyler de deyişir. Ele senin özünde de. evvelki insan deyilsen, zahiri görkeminden tutmuş, daxili alemine qeder. Çox şeyler deyişdi. Deyişmeyen tek şey ise heyatda xoşbext olmaq isteyindir. Xoşbextlik de aileden başlayır. İndinin özünde de bir çox şeyleri elde ede bilmediyini ya ata evinle, ya da ki, hazırki ailenle bağlayırsan.


Bes, bu neyi gösterir? Şübhesiz ki, ailenin yaşamağımıza ne derecede böyük tesir gücüne malik olduğunu. Nezere almaq lazımdır ki, müasir dövrde aileler evvelki aile modellerinden çox parametrlerine göre ferqlenir. Bu meqalede meqsedimiz aile psixologiyası ve bunun yeni qurulan çütlüklere vere bileceyi faydanı sizlerin diqqetine çatdırmaqdır.


Önce onu qeyd edim ki, her bir ferd evlenmeden evvel hansısa bir ailede terbiye alır, böyüyür. Ferq etmez, bu onun biloloji ve yaxud da himayesinde olduğu ailesi olsun. Aile qurana qeder ferd hemin ailede müeyyen deyerler sistemi qazanır. Hansı ki, bu deyerler sistemi sonradan onun heyata baxış terzine, insanlarla münasibetine böyük tesir gösterir. Gelecekde qurulan ailenin ne derecede dayanıqlı olması ferdin aldığı deyerler sistemi, psixoloji travmalarla birbaşa bağlıdır. Psixoloji travmaya sebeb olan faktorlar natamam ailede böyüme (ata yaxud da ananın müeyyen sebebler üzünden olmaması, ayrılması, vefat etmesi) ve s. ola biler. İlk sevgide yaşadığı uğursuz tecrübeye göre yaşanan travmatik hallar da sonradan qurulan ailede sebebsiz problemlere yol aça biler. Sual yaranır. Bütün bunlardan sığortalanmaq üçün ne etmek lazımdır? Axı her bir insanın bu heyatda en böyük arzusu, belke de tek isteyi hüzurlu bir ailesinin olmasıdır.


İnsan birinci növbede aile qurma telebinin, daha doğrusu qurduğu münasibetin hansı sebebden ciddileşdirmek isteyine aydınlıq getirmelidir. İnsanların bir qismi ayrılıqdan sonra sevdiyi insanı unutmaq, başqa bir qismi heyatında yenilik etmek, bir qismi de aile üzvlerinden kiminse könlünü şad etmek ve s. üçün aile qurmağa qerar verir. Şübhesiz aile qurmaq birmenalı şekilde alqışlanmalıdır. Bir şertle ki, nümunevi ve temeli möhkem aile olsun. Ailenin qurulmağı hansısa travmatik olayı aradan qaldırmağa xidmet etmemelidir. Bele olduğu teqdirde qurulan ailelerde zaman keçdikce problemler yaranmağa başlayır ki, bu da son neticede hemin ailelerin dağılmasına sebeb olur. Aile qurmadan önce ferdin keçdiyi heyat yolu da qurduğu aileye böyük tesirini gösterir. Biz burada natamam ailede böyüyen insanların qurduqları aileleri nezerde tuturuq. Burada problem yaradan daha çox bu ailede böyüyen uşaqların anaları olur. Kökünde yatan sebeb ise belli bir müddet övladlarının müsteqil olmaları ile heç bir vecle barışmaq istememeleri dayanır. Bu da cütlükler arasında aile heyatının hele ilkin merhelesinde problemlere yol açır.


Aile psixoloqu bele hallarda yaşana bilecek problemlerden sığortalanmaq üçün evezsiz bir kömekdir. Aile qurularken diqqet edilecek meqamlardan biri de tereflerin hansı aile modelinde böyümeleri, böyüdüyü ailenin peşe yönümü ve s. hallardır. Misal üçün, pedaqoq ailesinde böyüyen ferd, hekim ailesinde böyüyen ferdden hem heyata baxış terzi, hem de qarşı terefden gözlediklerine göre çox ferqlenir. Ferqler de münasibetlerin ilkin merhelesinde nezere alınmadığı teqdirde sonradan problemlere sebeb olur. Ümumiyyetle, aile qurarken diqqet etmeli olduğumuz meqamlar çoxdur. Çox zaman biz münasibetlerin pozulmasına sebeb kimi qarşı terefin anasının nece adlandırılmasını bele göre bilerik. Hansı ki, ilkin merhelede diqqete alınıb, hell edilseydi ailede heç bir problem olmazdı. Bütün bunlar aile psixologiyasının predmetini teşkil edir. Şübhesiz ki, bunu bir meqaleye sığışdırmaq çetin olduğundan meqaleni silsile şeklinde çap etdirmeye qerar verdik. Burada ailenin esasını teşkil eden 6 parametr, aile qurmadan önce her bir ferdin yaşamış olduğu monada, diada, triada ve s merheleler haqqında da söhbet açılacaq. Meqsed yeni qurulan ailelere, elece de aile meselelerinde çetinlik yaşayan cütlüklere psixoloji baxımdan destek olmaqdır. Bunun öhdesinden ne derecede gele bilerik, buna Siz oxucular qerar vereceksiniz.


Elnur Rüstemov


Psixologiya ve Konsultasiya Merkezinin rehberi, psixoloq