Sağlamlıq Haqqında Bezi Meslehetler

[mahsum_]

ÇİYƏLƏK MÜALİCƏ EDİR

Çiyələyin müalicəvi tərkibə malik olması çox qədimdən mə’lumdur.Lakin yazılı ədəbiyyatda onun adı XIII əsrdən çəkilir. Çiyələyin meyvəsi, yarpağı və şirəsi sözün əsl mə’nasında vitamin anbarıdır.Belə ki ,o avitaminoz , qastrid , mə’də xorası , öd daşı , sidik daşı, ateroskleroz, hippertonik və damarların bir çox xəstəliklərində , qan azlığında , yanğının azalmasında, iştahanın açılmasında, qəbizlikdə, hərarətin aşağı salınmasında kömək edir.

***

Podaqra xəstəliyində çiyələkdən belə istifadə edirlər: 3,7 qr. Çay sodasını 180 qr. Təzə çiyələk şirəsinə qarışdırırlar. Gündə 3 dəfə yeməkdən qabaq bu qarışıqdan 4 xörək qaşığı qəbul edirlər. Müalicə 20 gündür.

***


Qədim xalq təbabətçiləri ekzema və dəridə olan kiçik yaraları sağaltmaq üçün dərinin zədələnmiş nahiyəsinə əzilmiş çiyələk qoyub sarıyırlarmış. Sızanağı da belə müalicə edirmişlər.

***


Çiyələyin şirəsini üzünüzə sürtün, yuyandan sonra isə yağlı mazla yağlayın. Bu üzün dərisini vaxtından əvvəl qocalmasının qarşısını alan yaxşı vasitələrdən biridir.

***


Xalq təbibləri çox zəngin tərkibə malik olan çiyələk yarpağından da geniş istifadə ediblər. Çiyələk yarpağı sidikqovucu və ödqovucu xüsusiyyətə malikdir. Bu məqsədlə çiyələk yarpağından və meyvəsindən 20 qr. Götürüb 1 stəkan qaynar suda 10 dəqiqə su hamamında qaynadıb, 2 saat dəmdə saxladıqdan sonra süzürlər, yeməkdən qabaq gündə 3 dəfə, 1 xörək qaşığı içirlər.

***


Qan axmasında və tənginəfəslikdə isə belə edirlər. 1 xörək qaşığı qurudulub ovulmuş çiyələk yarpağını 2 stəkan suya qatıb yarısı qalana qədər buğda bişirirlər. Yerdə qalan hissəni süzürlər , hər 2 saatdan bir 1 xörək qaşığı içirlər.

***


200 qr. Quru halda çiyələk yarpağını 400 qr. Su ilə qarışdırıb 180 qr. qalana qədər buxarda bişirmək lazımdır. Süzəndən sonra həmin həlimdən hər 2 saatdan bir 2 xörək qaşığı içmək yuxarıda göstərilən bir çox xəstəliklərin müalicəsi üçün öz tə’sirini göstərir.

***


Ürək damar xəstəlikləri zamanı çiyələk yarpağının cövhəri çox xeyirlidir. Çünki o damarları genişləndirmək xüsusiyyətinə malikdir.

***


Südəmər uşaq diatezə tutulubsa, ona bir sutka yarım stəkan çayla birlikdə çiyələk həlimi içirtmək xeyirlidir. (ara verə-verə çay qaşığı ilə)

[mahsum_]

BUĞDA CÜCƏRTİSİ UNİVERSAL DƏRMANDIR
Uzun illərin tədqiqatı sübut etmişdir ki, buğda cücərtisi mualicəvi tə'sirə malik olan universal dərmandır. Cünki tərəvəz və meyvələrə nisbətən buğda dəninin cücərtisində digər vitaminlərlə yanaşı E vitamini daha coxdur. 100 qr. buğda dəni cücərtisində 25 milliqram E vitamini vardır. E vitamini tərəvəzlərdə 1,5—2 milliqram, paxlalılar fə-siləsiidən olan bitkilərin dənində isə 5 milliqramdır. Muəyyən edilmişdir ki, yaşlı adamın E vitamininə 1 sutkalıq tələbatı 20—30 milliqramdır. Xalq təbabəti ilə məşğul olan Ьəkimlərin bir coxu buğda dəni cücərtisində bədənin möhkəmləndirilməsi ücün istifadə edirlər. Buğda dəni cucərtisi ilə müntəzəm olaraq qidalandıqda orqanizm cavanlaşır, əsaslı sürətdə yaxşılaşır. Xroniki xarakterik vərəm, bronx qovşaqları xəstəlikləri, ekzema, mə'də xorası, daş yaranması və s. digər dava-dərmanın köməyi olmadan buğda dəni cücərtisi ilə mualicə olunur, İsveçrəli.həkim K- Şmidt uzun illərin tədqiqatından sonra belə nəticəyə gəlmişdir ki, buğda dəni cücərtiləri ilə qidalanma orqanizmin butun növundən olan hüceyrələrinin müntəzəm olaraq bərpasına, Ьəmci-nin əsəb sistem i Ьuceyrələrinin möhkəmlənməsinə olduqca müsbət tə'sir göstərir.
Buğda dəni cucərtilərinin alınması, ondan sıyıq və kisel Ьazırlanması və qəbulu qaydası; bir adam üçün 50—100 qr. buğda götürülür, (yaxşı olar ki, bu məqsəd üçün buğda elə bir başa elevatordan götürülsün) alaq otlarından, dikər zir-zibillərdək təmizlənir. Tiftikli dəsmal suda əməlli-başlı: isladılır, buğda onun arasına səpilir. Dəsmalın o biri üzü ilə dənin üstü örtülür. bir qabın içində isti, qaranlıq yerə qoyulur. Ustunə bolluca su çilənir. Bir sutkadan sonra buğdada cücərtilər əmələ gəlir. Cücərti bir millimetr olanda buğda götürülür. 2—3 dəfə yuyulur ki, tər-təmiz olsun. Sonra onu yaxşı çeynəyə-çeynəyə yemək çətin olsa buğda dənlərini saxsı və yaxud e'mallı qabda döyüb (1:1) dar su ilə və ya südlə qarışdırmaq lazımdır. Bu qayda ilə hazırlanan sıyığa, yaxud kiselə istəyə görə kərə yağı, duz, şəkər və yaxud bir çay qaşığı bal qatır və qarışdırırlar. Bişirmək olmaz, sıyıq və ya kisel Ьazır olan kimi yeyilməlidir. Kisel və ya sıyıq Ьazırlanarkən və yeyilərkən şuşə, çini, paslanmayan qablardan istifadə edilməlidir. Dəmir və aliminium qablar qəti olaraq məsləhət görülmür. Sıyıq və kisel hər səhər yeyilməlidir. Onun yüksək kalorili olmasını nəzərə alaraq gündəlik yemək balansından ağ çörəyi, un məhsullarından bişirilən xörəkləri azaltmaq lazımdır.
Yekun olaraq bu sahə ilə 20 ildən artıq məşğul olan İsvecrə Ьəkimi K. Şmidt öz üzərində apardığı təcrübədən bir parça: «Mənim 54 yaşım olanda səhər yeməyində buğda dəni yeməyə başladım. Bir neçə aydan sonra özümü əvvəllərdə olduğundan daha yaxşı hiss etməyə başladım. Çal və seyrək saçlarım sıxlaşdı, elastikləşdi, görmə qabiliyyətim yaxşılaşdı. İndi 75 yaşında mən özümü ə'la hiss edərək, heç də gənclik il-lərindəkindən az məhsuldarlıqla çalışmıram».

[mahsum_]

GÜCÜLƏR ŞƏFA VERİR
Xalq təbiblərinin müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə etdikləri vasitələrdən biri də cücülər və həşəratlardır. Hələ eramızdan bir neçə əsr əvvəl bu müalicə üsulu türkəçarəçilərə məlum idi. Er. əvvəl, Çində, İspaniyada, Kiçik Asiyanın bir çox yerlərində cücülərlə müalicə üsulları daha geniş yayılmışdır. Təkcə bu faktı göstərmək kifayətdir ki, er. əvvəl II—I əsrlərdə Çində müalicə məqsədi ilə 20-dən çox cücüdən istifadə edilmişdir. Zaman keçdikçə cücülərlə müalicə unudulmuşdur, bəzi müalicə üsulları isə yazılı ədəbiyyatda öz əksini tapdığına görə bizim günlərə qədər gəlib çatmışdır. Onlardan bəziləri ilə sizi tanış edirik:
Bu sahədə qarışqalarla müalicə əsas yerlərdən birini tutur. Məsələn: qədim türkəçarəçilər butulkaya yarıya qədər qarışqa yığırlarmış və dolana qədər spirt əlavə edib bir neçə gün isti yerdə saxlayırlarmış. Bu cövhərdən gündə 2 dəfə (səhər və axşam) bir çay qaşığı xəstəyə verirlərmiş. Bu cövhər köhnə revmatizm ağrılarını belə sağaldırmış.

***


Rusiyada türkəçarəçilər qarışqa ilə butulkanı doldurub, ağzını bağlayıb buxara verirlər, alınan kütləni ayaq ağrılarına sürtməklə sağalmağa nail olmuşlar.

***


Xeyli qarışqa kütləsini vedrəyə yığıb üstünə qaynar su tökürlər. Vedrədəki kütləni qarışdırırlar, revmatizmin zədələdiyi nahiyəni vedrədən çıxan bu-xara verirlər. Xəstəni və vedrəni odeyala bürümək la-zımdır ki, buxar həm çıxmasın, həm də xəstə yerdə dövr eləsin.
Qarışqadan alınan zəhər bütün cücülərə öldürücü təsir göstərir. Ondan vəbanın, səpkili yatalağın vərəmin sağaldılmasında istifadə edir və yaxşı nəticə alırlar. Qarışqa zəhəri həmin xəstəlikləri törədən mikrobları məhv edir.

***

Əgər saçınızın gec ağarmasını istəyirsinizsə qarışqanın yumurtasını yığıb bir qaba töküb döyün məlhəm hazırlayıb, onu tüklərin dibinə sürtün, 2-3 saat gözləyin və sonra başınızı yuyub qurulayın. Bir həftə ərzində 4—5 dəfə belə etsəniz, istəyinizə nail olarsınız.
***



Rus təbabətçiləri soxulcan qurdundan istifadə edərək revmatizmi müalicə edirlər. Yeri qazaraq qırmızı soxulcanı çıxarır, bankanın yarısına qədər üstünə çıxana qədər araq tökürlər. Bankanın ağzını qalın kağızla örtüb iplə bağlayırlar. Bir neçə gün günəş vuran yerdə saxlayırlar. Bu qarışıq ilə revmatizmin zədələdiyi nahiyələri sürtürlər. Bunu gündə bir dəfə, əsasən, axşamlar edirlər.

***


Keçmişdə və indinin özündo də müalicə vasitəsi kimi donuz bitlərindən istifadə edirlər. 200 qr. donuz bitini portveynlə qarışdırırlar. Bir neçə gündən sonra tənzifdən süzüb yerdə qalan kütləni ağır bir şeyin altında sıxıb presləyirlər, içinə 3,73 qr. Xörək duzu və bir az kəhrəba duzu, 7,46 qr. zəfəran əlavə edirlər. 3—4 gündən sonra süzürlər. Bundan gündə 2-dəfə 60—70 qr. qəbul edirlər. Bu sarılığın müalicəsində, habelə vodyankada ( bədənə su yığılması) yaxşı təsirə malik dərmanlardan biri hesab olunur.


***


Sən demə qara tarakan da müalicədə kara gəlirmiş. Qara tarakanı qurudub, döyürlər, toz halında bal ilə

[mahsum_]

VANNA MÜALİCƏLƏRİ
Vanna ilə müalicə qədim dövrlərin müalicə üsulla-rından sayılır. İlk dövrlərdə soyuqdəymə, baş ağrısı, zökəm, bədən ağrıları və s. zamanı isti su vannaları qəbul etmək faydalı sayılıb. Sonralar xalq təbabətçiləri bitkilərin orqanizmə təsirini öyrəndikcə onlardan həlim hazırlayıb vanna qəbul edərkən suya qatmağı xeyirli hesab etmişlər. Bu proses tədricən inkişaf etdirilərək indiki tərəqqi dövrünün təsirli və çox işlənən müalicə üsullarından birinə çev-rilmişdir. Özündə aktiv maddələr çəmləşdirən dərman pereparatlarından fərqli olaraq tərki bində aktiv maddələr olan bitkilər daha zərər
siz və təsirlidir. Müalicə vannalarını ev şəraitində
də asanlıqla tətbiq etmək olar. Vanna qəbul etməz
dən əvvəl bədəni sabunla təmiz yumaq lazımdır ki, də
rinin məsamələri təmizlənib açılsın. Vanna qəbul
edəndən sonra bədəni təmiz su ilə yaxalamaq məsləhət
deyil. Lap yaxşı olar ki, bədəni heç dasmalla da sil
məyəsən,o özü qurusa, müalicənin kəsərı artar. Vannanı
toxqarına qəbul etmək olmaz, ən azı yeməkdən 2—3 saat
sonra müalicə vannası qəbul etmək məsləhətdir. Xəs
təliyin ağır-yüngüllüyündən asılı olaraq bəzi hallar
da bir neçə bitkinin qarışığından hazırlanan həlim
Rus təbabetçiləri beyrə{in və sidik kisəsinin qı« olməsı zamanı qatırquyruqu vannası qəbul etmə|i xe |irln Ğesab edirlər. Vanna belə Ğazırlanır. 700 qr qatırquyrurunu xırdalayırq uzərinə soyuq su tekurlər və vam odda |arım saat qaynadırlar. Tənznfdəp suzu^ su -ilo doldurulmuş vannayz tekub qarışdırırlar, Vannada 20 dəqiqə uzanmaq lazımdır. Be.tə vannanı ku-şırı qz-bul etmək məsləN kerulur. Mualiçə kursu uçun 10—12 vanna qəbul etmək kyfayətdir.
lərdən vanna qəbulu tətbiq edilir.

***

Rus təbabətçiləri böyrəyin və sidik kisəsinin qıc olması zamanı qatırquyruğu vannası qəbul etməyi xe yirli hesab edirlər. Vanna belə hazırlanır. 700 qr qatırquyruğunu xırdalayır üzərinə soyuq su tökürlər və vam odda yarım saat qaynadırlar. Tənzifdən süzüb su ilə doldurulmuş vannaya töküb qarışdırırlar, Vannada 20 dəqiqə uzanmaq lazımdır. Belə vannanı günaşırı qəbul etmək məsləhət görülür. Müalicə kursu üçün 10—12 vanna qəbul etmək kifayətdir.

***
Palıdın kökünü qurudub xırdalayırlar, ondan 1 kq,
götürüb soyuq suya töküb bir neçə saat islağa qoyurlar, sonra vam odun üzərinə qoyur, yarım saat qaynadıb, süzürlər və bir qədər soyuyandan sonra su ilə dolu vannaya töküb qarışdırırlar. Bu vannada 20 dəqiqə uzanırlar. Vannanı günaşırı qəbul etmək məsləhətdir. Palıd kökünün vannası susuzluğu dəf edir, kəsik yaralarını sağaldır, don vurma nəticəsində dəridə əmələ gələn zədələri və venanın genişlənməsini, allergiyanı müalicə edir.. Palıd qabığından hazırlanan vanna isə başqa keyfiyyətə malikdir. Bədən zəifliyində, dişlərin dibi və damaq xəstələnəndə, dəri yanığı baş verəndə, irinli yaralarda, babasil narahatlığında, qurudulmuş palıd qabığı vannası həqiqətən karagəlir. Bu məqsədlə xırda-xırda doğranmış palıd yarpaqlarından da istifadə etmək olar.


***

Gəcəvərin kökündən və yerüstü yaşıl hissəsindən 250 qr. götürüb xırdalayın, onu soyuq suya tökərək 10 dəqiqə gözləyin. Sonra vam odda }arğş saat qaynadıb vannadakı suya töküb, qarışdırın. Adi qayda üzrə 20 dəqiqə vanna qəbul edin. Müalicəni gunaşırı 10-a çatanadək davam etdirin. Bu üsulla uşaqlardakı xanəzir (sirıca) raxit, böyüklərdəki nevroz xəstəliklərini sağaldırlar.

***


Çobanyastığının çiçəklərindən yarım kiloqram götürüb soyuq suda 10 dəqiqə saxladıqdan sonra elə həmin suda ağzı möhkəm bağlanan emallı qabda vam odun üzərində 10 dəqiqə qaynadırlar. Sonra onu tənzifə töküb sıxırlar . Alınan həlimi vannadakı suya əlavə edib qarışdırırlar və 15—20 dəqiqə vannada uzanırlar.Daxili soyuqdəymələr, dəri xəstəlikləri, çapıqlar və yaralar nevroz, iflic xəstəlikləri belə vannanın təsirindən sağalır və yaxud sakitləşir

[mahsum_]

METALLARLA MÜALİCƏ
Ulularımız hələ qədim dövrlərdə bir sıra xəstəliklərin müalicəsində metalların e’cazkar qüvvəsindən məharətlə istifadə etmişlər. Bu barədə qədim Yunan filosoflarının əsərlərində xeyli məsləhətlər və tövsiyyələr vardır. Hələ eramızdan 2500 il əvvəl Misirin xalq təbabətçiləri metalların köməyi ilə bə’zi xarici və daxili xəstəlikləri sağaltmışlar. Keçmişin təcrübəsindən indi də xalq təbabətində və elmi təbabətdə istifadə edilir.
Gümüş suyu mikroorqanizmlərdən təmizləyir , buna görə də gümüş qablarda saxlanan su uzun müddət xarab olmur. Zərərli bakteriyalardan suyu təmizləmək üçün onun gümüş qabda az müddət saxlanması kifayətdir. Əgər qrafinə kiçik gümüş parçası və ya sikkə atsanız kifayət edər. Üstünüzdə gümüş gəzdirsəniz , əsəb sisteminiz sakitləşər. Gümüş həzm prosesinin yaxşılaşmasına kömək edir. Buna görə də qədimdə gümüş qab-qacaqdan istifadə etməyə üstünlük verirmişlər. Dəri xəstəliklərinin , gec sağalan yaraların müzlicəsində gümüş lövhələrdən və ya gümüş sikkələrdən istifadə ediblər. Onu yara üzərinə qoyub bağlayırlar. Tərkibində gümüş olan sudan istifadə edənlər əsasən mə’də-bağırsaq xəstəliklərinə tutulmurlar.
***

Dəmir də öz xassəsinə görə müalicə əhəmiyyətli metallar sırasına daxildir. Xalq həkimləri dəmiri kürədə möhkəm qızdırıb (ona dağlama da deyirdilər) sonra soyuq suya salırlar. Bu su potensiyanı xeyli qüvvətləndirir. Ondan müalicə vasitəsi kimi istifadə edirlər. Məsələn, ondan dalaq xəstəliyində (xüsusilə dalaq böyüdükdə) , xroniki ishal zamanı , sidikqaçırma hallarında istifadə edirlər.

***

Qurğuşun , sağalması uzun çəkən yaraların müalicəsində ən əlverişli vasitələrdən biridir. Nazik qurğuşun təbəqəsini yaranın üstünə qoyub tənziflə sarımaq lazımdır . Bazedov xəstəliyində və qalxanabənzər vəzin xəstəliyində həmin nahiyələrə qurğuşun təbəqə qoyub tənziflə bağlayırlar.

[mahsum_]

METALLARLA MÜALİCƏ

Polad müalicəvi xassəyə malikdir. O , epilepsiyanı müalicə etmək qabiliyyətinə malikdir. Bunun üçün nazik polad lövhələr düzəldir və onu ayaqqabının içliyində bərkidirlər. Yay aylarında ayaqqabını corabsız, ayaqyalın geyəndə ayaq həmin metal lövhə ilə təmasda olur. Belə bir polad lövhəcik olmasa , adicə üz ülgücündən də istifadə etmək olar.

***

Ən qiymətli metal hesab olunan qızılınn da müalicə etmək tərkibi vardır. Qadınlar onu boyunlarına taxırlar . Bu ruh düşkünlüyünü , ürək qüsurlarını , həzm prosesində olan çatışmazlığı aradan qaldırır. , oynaq ağrılarını azaldır.

***

Metalla müalicədə mis xüsusi yer tutur. Mis mikrobları özünə cəlb edir , onların orqanizmdə fəallığını pozur. Müalicə məqsədilə 1 mm. Qalınlığında olan mis lövhələrdən , keçmiş mis sikkələrdən , 1961-ci ilədək və 1962-ci ildə buraxılan keçmiş 2-3-5 qəpiklik pullardan istifadə etmək olar. Mislə müalicəyə başlamazdan əvvəl mis lövhələrin və ya sikkələrin bədənin xəstə nahiyəsində durub-durmamasını yoxlamaq lazımdır. Əgər sikkələr və ya lövhə bədəndə dayanmırsa , müalicə aparmaq olmaz. Baş ağrısı və qan təzyiqinin yüksəlməsi zamanı arxası üstə uzanıb 5 qəpiklikləri və ya mis lövhələri alına , gicgaha və ənsəyə düzmək lazımdır. Bu vəziyyətdə 20-25 dəqiqə sakit və hərəkətsiz vəziyyətdə uzanmaq tələb olunur. Boğaz ağrısında , tənəffüs yollarının iltihabında , badamcıq vəzlərin xəstəliyində sikkə və mis lövhələri gecə yatarkən badamcıq vəzlərinin sahəsində boyuna qoymaq lazımdır.Qablardan biri qulağın dibinə üst tərəfdən qulağa qoymaq məsləhət görülür . Qaymaritin müalicəsi uzun sürən və ardıcıl müalicə tələb edən prosesdir. Onu mis asanlıqla sağalda bilər.Bunun üçün burun boşluğuna qab və ya mis qoymaq ən tə’sirli müalicələrdən sayılır. Ürək xəstəliklərində də mis tə’sirli vasitədir. Ürəyin işemiyası zamanı mis lövhələri və ya sikkələri boyunun yaxalıq hissəsinə düzür, tənziflə bağlayır və 4 gün çıxarmırlar.
Sidik öd xəstəliklərində sikkələri və ya mis lövhələri qarının aşağı hissəsinə (köbəkdən aşağı) , böyrəklərin üstünə düzmək və bağlamaq məsləhət görülür. Bu proses üçün 20 mis sikkə kifayyətdir. Misdən istifadə edərkən onu duzlu suda yumaq və təmiz olanadək silmək lazımdır. Dirsəkdən bir az aşağıya və ucları bağlanan mis bilərziklər qan təzyiginin aşağı enməsinə və normallaşmasına kömək edir. Revmatizm ağrıları zamanı belə uzun mis kəmər (məftil) bağlamaq və ya mis sikkələr düzüb sarımaq, yəni qurşaq bağlamaq çox tə’sirli vasitə hesab edilir.
Mis yaraların sağalmasında və çapıqların bitişməsində də mühüm rol oynayır. Onu həmin nahiyyələrə qoyub bağlamaq , tez müddət sağalma verir, həm də yara sağalandan sonra bitişən yerlər bilinmir, yəni heç bir iz qalmır.
Qədim dövrlərdə nişan üzüklərini və bilərziklərini misdən düzəldirdilər. Bu da indikator rolunu oynayırmış. Bədənin göyərmiş yerinə mis sikkə və ya lövhə qoyduqda həmin nahiyəyə qan yığılmasının qarşısını alır, ağrıları sakitləşdirir.Misdən hazırlanmış nazik kəmər bağlayan adam radikulit olmaz. Görünür misin belə müsbət xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq keçmişdə belə bağlanan mis məftillərə “ müdriklik kəməri” deyirmişlər.

***

Maqnitin müalicəvi xüsusiyyəti hələ eramızdan əvvəl mə’lum idi. Maqnitləşdirilmiş dəmiri yaraların üzərinə qoyub bağlamaqla onun sağalmasına nail olmuşlar. Xalq təbibləri deyirlər ki, üzərində maqnit daşı gəzdirən adamı ildırım vurmaz . O, bel və mə’də ağrıları zamanı güclü tə’sirə malikdir. Axşam yatanda onu mə’dəsinin üstünə bağlayanlar ağrı hiss etmirlər.

[mahsum_]

QİYMӘTLİ DAŞ QAŞLA MÜALİCӘ
Qədim dövrdən qiymәtli daş-qaş bəşәriyyətә var-dövlәt vә bəzәk әşyası kimi tanınmışdır. Qadınlarımız daş-qaşdan çox müxtәlif bәr-bәzәk әşyaları düzәltdirmiş, özlәrini bәzәmiş, ondan zәvq almışdır. Daş-qaş mәnşәtimizә əsasәn sərvәt, bәzək, şan-şöһrәt kimi daxil edilmişdir. Buna görə dә onun digәr xüsusiyyәtlәri diqqәti az cәlb etmişdir. Lakin yazılı mәnbәlәrdәn mәlumdur ki, һәlә qәdim dövrlәrin mütəfәkkirləri İbn Sina, Әbu Reyһan Biruni, Nәsrəddin Tusi, Zәkәriyyә Qәzvini vә başqaları daş-qaşın müalicәvi xassәlәrindən bәһs edәn әsərlәr yazmışlar. Zaman keçdikcә xalq tәbabәtinin bilicilәrn zinәt daşlarından müalicә mәqsәdilə istifadə etmәyә baş-lamışlar. Mәsәlən, müsәlman alәmindә daһa çox mәş-һur olan firuzә insanlara qәlәbә, xoş әһval-ruһiyyə bәxş edәn gözәl görkәmli bir daş kimi şöһrət tap-mışdı. Xalq tәbibləri belә һesab edirlәr ki, firüzәyә baxanda göz işıqlanır. Bu cәһәti nәzәrә alaraq göz dәrmanları һazırlanarkәn firuzәdən istifadə etmişlәr. Deyilәnә görә, üstündә firuzә gәzdirәn qalib әһval-ruһiyyәsindә olar.
***
Mirvarini əzib toz һalına salırlar vә onu isti suda һәll edirlər, ondan şərbətә, müxtәlif mәcunlara qatır1ar. Ondan gündә 3—4 dәfәyә һər dәfәdә 15- 20 qr. Qəbul edirlәr ki, bu da ürək tutmalarına vә sı-xıntılarına kömәk edir, һabelә ürәyi qüvvәtlәndirir.

[mahsum_]

DӘRMANSIZ MÜALİCӘ ÜSULLLARI
Bәzәn elə olur ki, adam qәflәtәn stres vəziyyәtinə düşür, başı vә dişi ağrıyır, astma tutması keçirir vә s, Belә һallarda dava-dәrmana vә һәkimә әli çat-mayanlar dәrmansız müalicə üsullarından bәzilәrini bilsәlәr, özlәrini әzab-әziyyәtdən xilas edә bilәrlәr. Masələn, astmatik tutmalar zamanı oturmaq, әllәri ya-na salmaq, əzәlәləri boşaltmaq lazımdır. Raһat, sa-kit, üzdәn nəfәs almağa çalışın. yüngül nәfәs alma-dan sonra nәfәsi 10—15 saniyә lәngitmәk gәrәkdir. Nə-fəs almanın tәdricәn 20—25 saniyə ləngidilmәsi astma tutmasının yüngül.keçmәsinə kömәk edir.

***

Әgər stresə mәruz qalsanız belә bir tәdbiri һә-yata keçirməyә çalışın. Әtrafa nәzәr salın və oldu-ğunuz otağı diqqətlә nәzәrdәn keçirin. Әn kiçik xırda-lıqlara belә (onları yaxşı. bilsәniz dә) diqqәt yetirin. Aһәstә-aһəstə, tәlәsmәdәn xəyalən bütün əşyaları bir-birinin ardınca «götür-qoy» edin: xәyalәn özünüzә deyin: cәһrayı yazı stolu, ağ pәrdәlәr, qırmızı gül dolçası vә s. Hәr bir ayrıca әşya üzәrindә fikri-nizi cəmlәşdirmәklә siz daxili stres gәrginliyindәn ayrıla bilәrsiniz.

***

Әgər imkan varsa, kәskin stres yaranan otağı (ye-ri) tәrk edin, Heç kәsin olmadığı başqa bir otağa keçin vә ya küçəyә çıxın. Fikrәn һәmin otağı xırdalıqlarına qәdәr saf-çürük edin. Әgər küçәyә çıxmısınızsa әtraf şəraiti, evləri, tәbiәti qiymәtlәndirin.

***

Stres zamanı belə etsәniz xeyriki görәrsiniz. Yavaş-yavaş burnunuzla dәrindən nәfәs alın. Nәfәsal-ıanın ziriәsimd? nәf&sinizi bir anlıq saxlayın. Bundan sonra burnunuzdan bacardıqca yavaş-yavaş nәfәsinizi buraxın. Buna stresin sakitlәşdirici tәnәffüsü deyilir.

***

һәr sәһәr yuxudan duranda acqarına qaynadılmış soyuq su ilә ağzınızı doldurun. 3 dəqiqə saxlayın. Sonra onu yavaş-yavaş udun. Bunu 3 dәfә.edin. Bu proses dişlәrin möһkәmlәndirilmәsinә, ağız suyu ayrıl-masına kömәk edir, daxili һərarәti azaldır, mәdәni tәmizləyir. Bunu nә qәdәr müntәzәm etsәniz, tәsiri dә bir o qәdәr çox olacaqdır.

***

Әgər başınız ağrıyırsa, barmağınızı iki qaşın arasına (burunun başlanğıçına) qoyub intensiv sürәtdә sıxın. Təxminәn 1 dәqiqәdən sonra әlinizi bu şübһәsiz yüngüllük һiss edәcәksiniz.

***

Yüngül yun parça götürün, onu qaşınızın üstündәn başınıza bağlayın, düyün vurub bir qәdәr sıxın. Bu bütün xalqlara məlum olan baş ağrısını mualicә edәn әn qədim üsullardan biri sayılır.

[mahsum_]

Tədqiqatçılar qədim Yunan filosofu və əczaçısı Aristotelin əsərlərində mumya ilə mualicə üsullarına rast gəliblər. Aristotel mumya ilə üzüm şirəsini qarışdırır, onun vasitəsilə anadəngəlmə karlığı, mumya ilə kafurun (kamforanın) birləşməsindən burun qanaxmasını, mumyanın balla qarışığından isə pəltəkliyi müalicə edirmiş.


***


Əbu Əli İbn Sina da mumyanın ecazkar müalicə vasitəsi olduğunu təsdiq etmişdir. İbn Sina mumyanı gül yağı, qora suyu (abqora), meyvə şirələri, mərci həlimi və digər bitkilərin yağı , şirəsi, həlimi ilə qarışdırıb ciyər, orta qulağın irinli iltihabı, sümük sınması, üz sinirlərinin iflici, sidik kisəsi xəstəliklərini, müxtəlif zəhərlənmələri və s. müalicə et

[mahsum_]

SEHİRLİ GÖBӘLӘK
Nobel mükafatı laureatı, yazıçı Soljeniqsın «Xәrçәnk korpusu» adlı avtobioqrafik povestində ağcaqayın ağacının üstündә әmәlə gәlәn vә göbәlәyi xa-tırladan «cağa» adlı fırın köməyi ilә dəhşәtli xәrçənk xәstәliyindәn yaxa qurtarmasından söһbәt acır Sonrakı axtarışlar nәticәsindә mәlum olmuşdur ki, Yaponiyada bitәn vә xalq arasında «kombuca» adlanan çay göbәlәyi «cağa» adlanan һәmin fırın xassəlәrinə bәnzәr xassәlәrә malikdir.
Jeleyә bәnzәr «kombuca» göbәlәyi müxtәlif bakte-riyaların və maya göbәlәyinin qarışığından ibarәt bir bitkidir. Çay göbәlәyi şәkәrlә vә ya balla çayın qarışığından ibarәt qidalı mәһlulda «yaşayır». Maya qıcqırma prosesi nәticәsindә yaranan karbonat tur-şusunun tәsiri ilә mәһluldakı şәkәri 0,5 faizli alkaqola çevirir. Eyni zamanda sirkə turşusu, süd turşuları yaranır.
Çay göbәləyi Rusiyada lap qәdimdәn geniş yayılmış-dır, Belә rәvayәt edirlər ki, Çində Tsin sülaləsinin һökmranlığı dövründә (e. ə. 221-ci ildə) belə һesab edirmişlәr ki, bu göbәlәk insana ölmәzlik vә seһrli qüvvә bәxş etmәyә qadirdir. Sonralar çay göbәlәyindən һazırlanan içkini dәrman kimi qәbul etmәyə başlәdı-lar. Belәliklә, çay göbәlәyi Çindәn Yaponiyaya. ordan da Koreyaya vә Rusiyaya yol tapdı. Rusiyada həmin gö-bәləkdən һazirlanan içkiyә «çay kvası” deyirlәr.
■Qərbi Uralın müxtәlif bölgəlәrindә tibbi tədqi-qatlar aparılarkən mәlum olmuşdur ki, һәmin bölgә lәrdә әrazinin sәnaye tullantıları ilә һәddindәn artıq çirklənməsinә baxmayaraq һәmin yerlәrdə onkoloji xəzstәliklər praktiki olaraq müşaһidə edilmir,