Duz

[AgLaYaN_BuLuD]

Duz, bədən funksiyaları üçün mütləq lazımlı olmasına baxmayaraq çoxu zərərlidir. Çox duz qan təzyiqini yüksəldər.
Yüksək qan təzyiqi isə ürəyi böyüdər, infakt, ürək çatmazlığı və iflic riskini artırar, böyrək funksiyalarını pozar, görmə itkisinə səbəb olar. Bu zərərli təsir edər və qan təzyiqi artdıqca artar. Dünya Sağlamlıq Təşkilatı məlumatlarına görə ifliclərin 62%indən və tac ürək xəstəliklərinin 49%indan yüksək qan təzyiqi duzun normadan çox qəbulunagörədir. Yüksək qan təzyiqi, ən çox ölüm səbəbidir və əsrin epidemisi olaraq qəbul edilməkdədir. Çox duz, qan təzyiqi ürək damar sisteminə da zərərlidir. İflic riskində və ürək böyüməsində artıma səbəb olar, böyrək xəstəliyini pisləşdirər, ölüm riskini artırar. Ayrıca böyrək daşı riskini artırdığına, kökəlməyə gətirib çıxardığına, mədə xərçənginin əsas səbəbi olduğuna və asma varsa onun şiddətini artırdığına dair də gedərək artan dəlillər mövcuddur.

Diyetdə duzun azaldılması yalnız qan təzyiqini salmaz, eyni zamanda yeni meydana gələ biləcək ürək xəstəliyi, və iflic riskini azaldar. mədə xərçəngi, böyrək xəstəliyi riski azalar, sümüklər qorunar. Sağlamlıq xərcləmələrində milyonlarla Dollar qənaət təmin edilər. Bu an bütün ölkələr, duz istehlakını azaltmağa çalışır.

Diyetdə duzu məhdudlaşdırarkən, bütün qaynaqlardan gələn duzun azaldılması lazımdır. Xüsusilə qidaların işlənməsi əsnasında istifadə edilən duzun azaldılması əsasdır. Çünki sənayeləşmiş ölkələrdə istehlak edilən duzun 75-80%i icra olunmuş, qablı, hazır olaraq satılan qidalardan alınır. Asiya və Afrika ölkəsində isə duzun əsl qaynağı, bişirmə əsnasında əlavə edilən və ya souslar və ədviyyatlarda olan duzdur.

Dünya Sağlamlıq Təşkilatı, xroniki xəstəlikləri önləmək üçün yetkinlərin gündə 5 qramdan az duz istifadə etmələrini təklif etməkdədir. Bəzi ölkələr, diyetlərindəki duz hədəflərini təyin etmiş, bu istiqamətdə müəyyən bir yolu qət etmiş vəziyyətdə. İngiltərə icra etdiyi siyasət ilə də hazır qidalardakı duz nisbətini 9.5% azaltmağı bacardı. Fransızlar da uzun zamandır olan səyləri nəticəsində çoxu məhsuldakı duz miqdarını azaltdılar, və gündəlik duz istehlaklarını 8 qramın altına salmağa çalışırlar. ABŞda hədəf duz miqdarı gündə 6 qram. Ancaq hipertansiyonu olanlar, 40 yaş və üstündəkilər və də qara irq üçün təklif edilən miqdar gündə 3 qram. 2009da başlatdıqları milli plan çərçivəsində hədəfləri duz istehlakını 5 ildə % 20 azaltmaq. Avropa Birliyindəki 11 ölkə də, duz istehlakını 4 ildə 16% azaltmağa qərar verdi. Bu vaxt Avropa Kardioloji və Hipertansiyon Dərnəyi Yanvar 2010da Avropa daxilində cəmiyyətlərin duz istehlakını azaltmağa istiqamətli tədbirlərə təcili olaraq ehtiyac olduğunu, hazır qidalardakı duz miqdarının azaldılması üçün qanun və müdiriyyətlərin çıxarılması gərəyini və duz istehlakını gündə 5 qram ( 1 çay qaşığı) endirmənin uyğun olacağını bildirdi.

Cəmiyyət sağlamlığı üçün duzu azaltma cəhdi, uzun nəfəsli bir səfərdir. Mütləq milli hərəkət planı hazırlanmalı, ictimaiyyət duz və zərərləri mövzusunda məlumatlandırılmalı, əvvəlcə hazır qidalardakı duz nisbətinin tədricən azaldılması üçün qida sənayesi ilə əməkdaşlıq edilməli, hazır qidaların etiketlərinə gündəlik duz ehtiyacının nə qədərini ehtiva etdiyi mütləq əlavə olunmalıdır. Duz məhdudlaşdırmasına uşaqlıq dövründə , hətta körpəlikdə başlanması irəlidəki illərdə inkişaf edəcək xəstəlikləri önləyəcək.

Duzu birdən-birə kəsmək çox çətin. Tədricən azaldılsa bir neçə həftə içində dad duyğusu buna alışar. Hər kəsin diyetindəki duzu mümkün olduğunca azaltması həm özünə, həm ölkəsinə qarşı olan məsuliyyətidir. Bu səbəblə də :

Yeməyi bişirərkən duz əlavə etməyin.

Restoranda yeməyinizin duzsuz hazırlanmasını istəyin.

Masadan duzluğu qaldırın. Ləzzət üçün nanə, cəfəri, şüyüd, müxtəlif ədviyyatlar stifadə edin

Limon və sirkə ümumiyyətlə duzu çox axtartdırmaz.

Sosiska, basdırma, kolbasanın duz məzmunu normanın çox üstundədir , mümkün olduğunca yeməyin.

Ketçup, mayonez, xardal, soya sousu kimi hazır sous və bəzi ədviyyatların duzlu olduğu bilin. Hazır sous götürməyin, öz sousununu özünüz edin.

Market alverlərinizdə götürəcəyiniz məhsulun məzmununa baxmağı vərdiş halına gətirin. Çünki duz dadı olmayan xeyli çox qida əslində duz anbarı.

Eyni məhsulda fərqli markaların duz məzmunları bir-birindən çox fərqli ola bilir. Hamısını nəzarət edib eyni qidanın az duzlu olanını seçin.

Tərəvəz və meyvələrin duz məzmunu aşağı olduğundan xüsusilə seçin.

Sağlamlığımız üçün hər gün bir az daha az duz istifadə etməyə diqqət edək.

[POWER_RANGERS]

Çox sağ ol dəyərli məlumatın üçün

[Xeyallarim]

duzlu yemeyi cox xoslayiram yemek o qeder duzlu olurki , ele bil ustune qar yagib meslehetlerin ucun tesekkurler.

[Tutu20]

duzlu yemeyi cox xoslayiram yemek o qeder duzlu olurki , ele bil ustune qar yagib meslehetlerin ucun tesekkurler.

Yaziq senin halina hechde duzgun ish görmürsen

[Xeyallarim]

bilirem evde de hami danlayir amma menim kaprizimin qarsisinda dura bilmirler

[fidan494]

Mende yaman duzlu yeyenem, ozumu saxlaya bilmirem

[Ruzgar_Gulu]

men fazla aramıyorum duzu olmasada olar sadece corbalarda olsun bır tek orda arıyorum

[canbell]

Duzsuz bir günüm olmasin,hal hazirda duzla zoğal yeyirəm..
Marağlidi,elə bir ərzaqdir ki,az olsa da pisdir,çox olsa da.

[_Melek_]

Amma duz az olanda yeməyin dadı olmur axı.

[Damla1]

Emin!!! desene daha yıxıl öl de dussuz yeye bilmirem.