Sual: Zövq nedir? Ne üçün verilmişdir?

Cavab:

eziz ziyaretçimiz;



Deyirler ki: Dünyaya bir defe gelirsen. Sonun başlanğıcı yoxdur. Gülün, eylenin, bir ildırım süretile keçen ömrünüzü zövq ve sefa içinde keçirin. İman, axiret, ibadet, halal, haram, ölüm kimi size mesuliyyetlerinizi xatırladacaq ve zövqlerinizi mehdudlaşdıracaq ifadeleri düşünmeyin. Siz bir kepenek qeder azad ve serbest olmalısınız. "İç bade, gözel sev, var ise ağlı-şüurun / Dünya var imiş, ya ki yox imiş ne umurun."
Bu bir heyat felsefesidir ve adına Hedonizm deyilir. Dilimizde "Hezçilik" ve ya "Zövqçülük" deye ifade edile biler. Kökü Qedim Yunanıstana qeder gedib çıxır. İlk filosofu Epikürdür. Felsefe tarixleri her ne qeder Epiküre "ilk" deseler de, bu meni qane etmir. Qenaetime göre ilki şeytan, ikincisi nefsdir; Epikür ancaq üçüncü ola biler! Daha sonra bu fikirlerin bir benzerini Ömer Xeyyamda da görürük.
Felsefe Nedimin "Gülek, eylenek, kam alaq dünyadan," misrası ile şüar halına düşüb. Dövrümüzde maddeçi (pula,mala ve s. çox ehemiyyet veren) toplumları zövq “qısqacının” qurbanı oldular. Bu yoluxucu xestelik bezi şer qüvvelerin cehdleri ile vetenimizi hedef alıbdır. Genclerimizin beyinleri sözde senetlerle yuyulur; mahnı sözlerine qulaq verin, kifayetdir.

evvelce, Hedonizmin iç üzü üzerinde durmaq isteyirem. Bir sistemin qebul edilmesi üçün cemiyyetin bütününe, yaxud ekseriyyetine xitab etmesi lazımdır.Lakin Hezçilik azlığı içine alıb çoxluğu xaricinde qoyur. Çünki cemiyyetin ekseriyetini uşaqlar, xesteler, yoxsullar, yaşlılar ve belaya düşenler teşkil edir. İstediyi kimi eylenmek, her arzusunu temin etmek, her zövqü dadmaq ancaq belli bir qruba vergidir.Hem genc , hem sağlam, hem varlı olmalısan ki, kef arxasınca düşesen. Qarnını doyura bilmeyen kasıba, ağrılar içinde inleyen xesteye, qebir qapısında ölümü gözleyen yaşlıya "Ye, iç, eylen, kef ele," demek gülünc olmaz mı? Yoxsul ancaq bu dünyada dada bilmediyi lezzetlere, axiretde qovuşacağını düşünüb ümid ederek teselli ola biler. Xesteler acizliyini anlayıb Yaradanına dua etmekle menevi rahatlıq tapar.

Beli bükülmüş, fani zövqlerden elini çekmek mecburiyyetinde qalmış yaşlılar ise ölümün yoxluq olmadığını, ebedi bir aleme getmek üçün vasite olduğunu düşünmekle ifadesi qeyri-mümkün kederlerden xilas ola biler.
Şerq tefekkürünün abidelerinden olan Sedinin de dediyi kimi; "İnsanlar bir vücudun ezalarıdırlar." Orqanların qarşılıqlı yardımlaşmalarıyla heyat davam eder. Toplum heyatı da ferdlerin birliyine ve bir-birleriyle müsbet menada ünsiyetine bağlıdır.
Ağıl, qelb ve vicdan sahibi her insan diger hemcinslerine merhemet eder, etmelidir. etrafındakı şexslerin derdlerine, kederlerine, izdırablarına laqeyd qala bilenler insani xüsusiyyetlerini itirenlerdir.

Ağlayan yetimlere, qıvranan aclara, inleyen xestelere ve titreyen yaşlılara reğmen zövqünü düşünenlere, sadece kef üçün yaşayanlara insan mı deyilir?
Hezçiler çalışmağı da sevmezler. Qazanmaq üçün ter tökmek bele istemezler. İş zamandan ve kefden fedakarlık etmeyi teleb edir. Onda, zövq üçün xerclenecek pulu hardan temin edecekler? Şübhesiz saf ve mesum insanların çiyninden. Bu sebeble, cemiyyetde zövqçülük artdıqca, möhtekirlik da çoxalır. Bir terefde qeyri-qanuni qazancı verdiş halına salanlar, diger terefde çalışdığı halda kifayet qeder qazana bilmeyenler. Dünya zalım “parazitlerle” mezlum vetendaşların dünyasıdır.
Zövq qaye olarsa, aile zeyifleyer. Çünki cemiyyetin çeyirdeyi olan aile ancaq fedakarlıqlarla ayaqda dura biler. Qadını "qadağa zövqlerin aleti"qebul eden zehniyyet "şefqet qehramanı ananı" tanımaz. Uşaq ise kef vasitesi olan pulu paylaşaraq azaldan düşmendir; doğulmadan öldürülmelidir.

Qebileleri dövlet edenler qehremanlardır. esir milletleri efendi halına getirenler ideal adamlarıdır. Ölüm yuxusuna yatmış cemiyyetleri oyadan, coşduran ve ali meqsedlere teref aparanlar alperenlerdir. Şexsi arzuları arxasınca sürüklenenler qehraman ola bilmezler. Sefahet döşeyine rahatlıq üçün yatanlar fedakarlıq etmeyi bacarmazlar. Eqoistler ölüme gülümseyen, mena üçün yaşayıb mefkure üçün ölenleri anlaya bilmezler. Bunlardan meydana gelen toplum daxilden çürümüşdür.

Heyatın meqsedini zövq hesab edenlerin beyinleri medelerine enmişdir. Maddi zövqden başqa zövqlerin de ola bileceyine ehtimal vermezler. Acı doyurmağın, yetimi oxşamağın, yaşlıya el tutmağın hezzine yaddırlar. Gurultulu musiqiden, “qasıqları partladan” zarafatlardan, şehvet qoxan edebiyatdan xoşlanarlar. Günleri yeni zövqleri xeyal etmekle keçer. Zövqün serheddi yoxdur. Tekrarlanan lezzet dadını itirer. O zaman yeni ve ferqli zövqlerin ardına düşerler. Tapmadıqda, sıra ağlı uyuşdurmağa gelir. Artıq yeni dostları tiryek, heroin ve alqokoldur. Yatan, uyuşan ve sızan bir cemiyyet ortaya çıxar. Bele bir cemiyyet dostu düşmenden ayıra bilmez. Azadlıq qapısı qapanmağa esaret qapısı açılmağa başlayar. Ruhun cüzamı olan bu qorxunc xesteliye tutulanlar menen ölüdürler. Ölüler ise mülklerini qoruya bilmezler. Bax bunun üçün xarici merkezli materyalistler ve onların içerdeki “kukla”ları zövqü ve hezzi qaye olaraq gösterirler!
Zövq vasitedir. Ferdi heyatın ve neslin davamı üçün yaradılmışdır. erzaqlarda lezzet olmasaydı, yemek-içmek bir ezab olardı. Yeye bilmez, içe bilmez ve zeruri ehtiyacımız olan qidaları qebul ede bilmezdik. Heyat davam etmezdi. Hemçinin, evlilikde hezz olmasaydı, aile qura bilmez, çoxala bilmez, yerüzünü şenlendire bilmezdik. İnsan nesli kesilerdi. Halbuki, biz iman ve ibadet üçün yaradıldıq. Bu uca vezifeleri yerine yetirmek üçün yaşamalı, neslimizi davam etdirmeliyik. Yanlış olan vasiteni qaye yerine qoymaqdır. Zövq üçün yaşayanlar ulağını doyurub özü aclıqdan ölenlere benzeyirler.

Zövq ve lezzetin yaradılmasındakı bir hikmet de budur: Biz bu dünyaya bir imtahan üçün gönderildik. Bura maaş ve mükafat yeri deyildir. Her padşah kimi bu dünya mülkünün maliki olan Allahın da bezi emrleri ve qadağaları var. Haram zövqler de bu imtahanın bir parçasıdır. Bizden meşru dairede qalmağımız istenilir. Azad iradeye sahib olaraq yaradılmışıq. Halal dairede yaşayıb cenneti qazanmaq da elimizde, haram zövqlere qapılıb cehenneme getmek de.

eslinde, Allahı tanımayan, axireti bilmeyen ve qulluq şüuruna çatmayan şexs dünyada da xoşbext ola bilmez. Çünki dünya lezzetleri müveqqetidir. Zövqün tükendiyi yerde derd başlayar.Bunlar ölüme qeder növbeleşerek davam edir. Hezlerin fani olduğunu düşünmek bele heyatı zindan etmeye kifayetdir. Heyatdan tam zövq alanlar ancaq inananlardır. Onlar bilirler ki, lezzetler müveqqetidir, amma nemetleri veren Allah ebedidir. Tükenen nemetlerin davamını da yaratmağa qadirdir. Bu dünyada vermese bele ebedi seadet yeri olan axiretde vere biler. Onda, lezzetin sonunu düşünüb kederlenmek menasızdır. Evindeki bir yeşik almanın biteceyini düşünerek kederlenen yoxsul adam bilse ki, padşah onu almasız qoymayacaq, her ne zaman alması qalmasa, o, yene verecek, seviner ve lezzetini tam alar.
İnsanı heyvandan ayıran en mühüm xüsusiyyet ağıldır. Ancaq bu müstesna qabiliyyet yerinde işledilmezse, bela olar. Çünki ağıl sayesinde keçmişi ve geleceyi düşünmek mümkündür. İnanmayan adam keçib geden gözel günlerini xatırlayaraq teessüflenir. Gelecek zaman ise mechul tehlükelerle doludur. Ölümü her şeyin sonu bilen üçün keçmiş bir “yoxlar ölkesidir”. Gelecek ise onu udacaq bir divin ağzıdır. Allaha teslimiyyeti olmadığı üçün her hadise ruhunu titredir. Zahiren xoşbext görünür, lakin daxili dünyası acılarla cehenneme çevrilib. Ancaq inanan şexs üçün ölüm yoxluq deyil, bir başlanğıcdır. Nurani axiret alemine keçid üçün vasitedir. Gelecek ise sonsuz merhemet sahibi olan Allahın emrindedir. Dünya da, içindekiler de fanidir, amma O, daimidir.
eger insan bu dünyada ebediyyen qalacaq olsaydı, belke zövqüne gereyinden daha çox ehemiyyet vere bilerdi. Ancaq yerüzünde her an ölüm küleyi esir. Çevremizde ölümlü heyatın mübarizesine şahid oluruq. Her mexluqda ölümün üzünü görürük. Dünen sapında gülümseyen çiçekler bugün ayaqlar altında. Yazda ve yayda yaşıl paltarları olan ağaclar, qışda kefenler içinde. Göylerde uçan quşlardan geriye qalan bir ovuc tük yumağı. elif kimi dik duran gencler, bir de baxırsan ki, budaq kimi eyilmişler. Zövq cilasıyla parıldayan gözler torpaqla dolur. Sevdiklerimiz bizi bir-bir terk edirler. Bütün yollar qebre çıxır. Şübhesiz, bilirik ki, bizim de axırımız qocalıq ve ölümdür. Onda, hakimiyyet mübarizesinde heyatdan heç de geri qalmayan ölümün bizden bir isteyi olmalıdır. Bax insanın en önde gelen meselesi budur ve heç kimse bu heqiqete laqeyd qala bilmeyecekdir. Zövqperest ölüm qarşısında titreyerken, müselman rahatdır. Çünki ölüm torpağa girib çürümek deyil, sevgili Peyğemberine (s.e.s) ve diger sevdiklerine qovuşmaq demekdir. Başqalarını dehşete salan ezrail etibarlı bir emanetçidir. Ve onlar üçün defn merasimiyle, düyün alayı eyni şeydir. Gediş Rehman ve Rehime olduqda qebir gülüstana döner.

“Heyatın qayesi zövq deyildir”. Onda ne üçün yaradıldıq? İndi de bu suala cavab tapaq:

"Çoxluqda birlik" deye terif edilen ahengin en mükemmelini kainatda görürük. Her mexluq öz üzerine düşen vezifeni eksiksiz yerine getirir. Cansızlar heyata xidmet edir. Heyatın en ülvisi de insana verilmişdir. Heç tereddüd etmeden deye bilerik ki, kainat insan üçün çalışır. Bitkiler heyvanların, heyvanlar ise insanların emrinde. Her mexluqun bir qayesi olduğuna göre insan da bir meqsed üçün yaradılmışdır. eksini düşünmek ebes olar. Onda bu nece bir qaye olmalı? Bu sualın cavabı, Rebbimizin kelamıdır. Bütün ilahi kitablar eyni nöqteye toxunaraq deyirler ki: Temel vezifeniz sizi yoxdan var eden ve hedsiz nemetlerle yaşadan Allahı tanıyıb, qulluq etmekdir. Sonsuz genclik, ebedi seadet ve tükenmez zövqler isteyirsenizse, Onun emrlerine itaet edib, qadağalarından uzaq durun. Dünyanın zövqleri aldadıcı ilğıma benzeyir. Fani lezzettlerin cazibesine qapılaraq gerçek hedefinizi unudarsanız, ezaba uğrayanlardan olarsınız. Üsyan ve küfr nankorluqdur.

Qonaq ev sahibinin sözüne itaet etmelidir. Onu yedirden, içirden, istirahetini temin eden zatı dinlemeyerek öz istediyini eden adam nankordur. Vezifesi teşekkür iken evin sahibini tanımaq istemeyen qonaq ezaba layiqdir. Bax, dünya qonaq evine gelib nemetlere mezher olan, ancaq Allahı bilmeyen qulun halı bu misala benzeyir.

Yeri gelmişken, bir mövzuya daha toxunmaq isteyirem: Qerbli psixoloqlar daima nefsle ruhu bir-birine qarışdırmaq kimi efv edilmez bir xeta edirler. Tebii olaraq, bizdeki teqlidçiler de eyni xetanı tekrar edirler. Netice, nefsin isteklerini, sanki ruhun arzularıymış kimi qebul etmek ve psixolojik sistemleri bu yanlışa dayandırmaq olur. Tövsiyeleri ise: "Heç bir arzunuzu basdırmayın, içinize atmayın, derhal doyurun." Bu fikirler qebul edilir de. Günahlar elmi “paltarlara” bürünerek meşrulaşdırılır. Belelikle,azğın ehtiraslarına sedd çeke bilmeyen "elmi exlaqsızlar" ve "ziyalı zalımlar" çoxalır. Zeifler ezilir, mesumlar lekelenir, quzular qurdların öhdesine buraxılır.
Halbuki, ruh ayrı, nefs ayrı varlıqlardır. İkisi eyni şexslerde olmaqla yanaşı, xüsusiyyetleri daban-dabana ziddir. Birinin zövq aldığından, digeri diksinir. Nefs pisliklere meftundur. Lüğetinde "doymaq" deye bir kelme yoxdur. Hemişe daha çox isteyer. erköyündür, üsyankardır, üzsüzdür. Aldıqca daha çox qüvvetlenir. Nehayet ele bir dereceye gelir ki, insana "heyatın qayesi zövqdür" hökmünü qebul etdirir. Mesuliyyetden qaçar. Qaydalar, qanunlar ve qadağalar onun en sevmediyi ifadelerdir. Dini ve exlaqı da sırf bunun üçün sevmez. Çünki bunlar insana başıboş olmadığını, heyvan kimi istediyi yerde “otlaya bilmeyeceyini”, ibadet üçün yaradıldığını xatırladır. Ona Allaha üsyanın nankorluq olduğunu söyleyir.

Ruhun da özünexas qidaları vardır. O, elmle kamilleşir, ibadetle teneffüs edir ve tefekkürle ucalıqlara yükselir. Mexluqlardakı möhteşem senetleri görerek Rebbini düşünmek, ehatelendiyi nemetler üçün minnet duyaraq şükr etmek en mühüm qayesidir. Bu yolla keçmişin derdlerinden ve geleceyin sıxıntılarından xilas olur. Teslimiyyet ve tevekkülle menevi rahatlığa qovuşur. Orqanlar etdikleri işe göre qiymet alırlar. Sadece maddi zövqler üçün işledilen qabiliyyetler deyerlerini itirerler. Ruh bu heqiqeti bilir. Ağlını ve diger menevi cihazlarını medesine ve şehvani isteklerine xidmet etdirenlerin xoşbext olmaları mümkündürmü? Sahibin qulluqçularına köle olduğu yerde seadetden söz gede bilermi?

Hezçiliyin sonu pessimizm, yeni bedbinlik felsefesidir. Çünki "Davam etmeyen şeyde lezzet yoxdur." Dünya nemetlerinin ve özünün fani olduğunu bilen insanın mesud olması mümkündürmü? Ağlı uyuşduran maddelerin sefahet toplumlarında çoxalması da bu heqiqeti gösterir. Yene maddi lezzetlere doymuş Qerb cemiyyetlerinde intahar hadiseleri daha çox görülür ki, bu veziyyet xoşbext olmadıqlarının en açıq delilidir. Mesud bir insan ne üçün ağlını uyuşdursun ve niye intahar etsin!

Buna daim inanmışam: eger zövqüne düşkün olanlar, cennetdeki lezzetlere şübhesiz inansalar, hamıdan çox ibadetle meşğul olardılar. Çünki her lezzetin esli ordadır. Dünya zövqleri ise bir kölgeden ibaretdir. Hedonistlere bunu demek isteyerdim: Zövq ve sefa içinde sonsuza qeder yaşamaq isteyirsenizse, heç durmayın; iman ab-i heyatından ve ibadet şerbetinden için. Sabah çox gec ola biler. Birigüne ise heç güvenmeyin.

Sözün qısası, "Heqiqi zövq ve elemsiz lezzet ve kedersiz sevinc ve heyatdakı seadet yalnız imandadır ve iman heqiqetleri dairesinde olur." Bundan dolayı zövq ve seadet isteyenlere deyilecek söz budur: "Heyatın lezzetini ve zövqünü isteyirsenizse, heyatınızı iman ile heyatlandırın ve feraizle zinetlendirin ve günahlardan çekinmekle mühafize edin."

Ömer Sevincgül


Salam ve dua ile...

Suallarla İslam Redaktoru 11-Sentyabr-2013 - 08:53:02

Menbe: suallarlaislam.com