Şirk Nədir?



«Şirk» ərəb di*lin*də «şə*rik*lik, or*taq*lıq» mə*na*sı*nı da*şı*yır. Qu*ran*da isə şirk hər han*sı bir şe*yi və ya hər han*sı bir kim*sə*ni, ya da hər han*sı bir an*la*yı*şı üs*tün tut*maq, də*yər ver*mək, önəm ver*mək, da*ha ar*tıq bə*yən*mək ba*xı*mın*dan Al*lah*la bə*ra*bər və ya daha üstün bir sə*viy*yə*də gör*mək və bu yanlış dünyagörüşü ilə hə*rə*kət et*mək şək*lin*də gös*tə*ri*lir.

Şirk Qu*ran açıq*la*ma*la*rın*da «tay qoş*maq», «şə*rik qoş*maq» ki*mi tər*cu*mə edi*lir. Qu*ran*da Al*la*ha şə*rik qoş*maq «Al*lah*dan baş*qa tan*rı seç*mək», «Al*lah*dan baş*qa*sı*na qul*luq et*mək» kimi də ifa*də olu*nur.

Ən ge*niş mə*na*da isə şirk inam, dü*şün*cə, əx*laq an*la*yı*şı, ya*şa*yış tər*zi və də*yər ba*xı*mın*dan Al*la*hın Qu*ran*da bil*dir*di*yi öl*çü*lər*dən və müt*ləq doğ*ru*lar*dan fərq*li me*yar*lar seç*mək və hə*ya*tı*nı bu me*yar*la*ra gö*rə qur*maq*dır. Bu cür me*yar*la*rı se*çən in*san artıq Al*la*ha şirk qoş*ur. Bu me*yar*la*rı qo*yan özü, ata*sı, ba*ba*sı, ya*şa*dı*ğı cə*miy*yət, müx*tə*lif fəl*sə*fə və ideo*lo*gi*ya*la*rın qu*ru*cu*la*rı və tət*bi*qe*di*ci*lə*ri və s. ola bi*lər. Bu ge*niş tə*ri*fə gö*rə, haqq di*nin, yə*ni İs*la*mın cız*dı*ğı yol*dan fərq*li yo*lu mə*nim*sə*yən bir kim*sə şirkə gir*miş olur. Bu in*san özü*nü din*siz, ate*ist, xris*ti*an, yə*hu*di və s. ola*raq ta*nı*da bi*lər. Hət*ta mü*səl*man ol*du*ğu*nu be*lə söy*lə*yə bi*lər.

Lakin bir məsələdə be*lə, Qu*ra*na zidd an*la*yı*şı, dü*şün*cə*si, son hökmü var*sa, o in*san müş*rik ol*maq təh*lü*kə*si için*də*dir. Çün*ki bu halda yalnız Al*lahı deyil, digərlərini də qay*da-qa*nun qoyan kimi qəbul etmişdir.



Şir*k mən*ti*qi daxilin*də Al*la*hın müt*ləq in*ka*rından da söz getmir. Hət*ta müş*rik*lə*rin bö*yük his*sə*si öz*lə*ri*nin müş*rik ol*duq*la*rı*nı açıq*-aşkar qə*bul et*məz, öz*lə*ri*nə be*lə bir xü*su*siy*yə*ti ya*raş*dır*maq is*tə*məz*lər. Vic*dan*la*rı*nı ört*dük*lə*ri və öz*lə*ri*ni al*dat*dıq*la*rı üçün axi*rət*də be*lə şirk* qoşduqlarını in*kar edər*lər. On*la*rın bu və*ziy*yət*lə*ri Qu*ran*da be*lə bil*di*ri*lir:

«O gün on*la*rın ha*mı*sı*nı top*la*ya*caq, son*ra şə*rik qo*şan*la*ra de*yə*cə*yik: «Tan*rı ol*duq*la*rı*nı id*dia et*di*yi*niz şə*rik*lə*ri*niz ha*ra*da*dır?» On*la*rın: «Rəb*bi*miz Al*la*ha and ol*sun ki, biz müş*rik de*yil*dik!» – de*mək*dən baş*qa heç bir ça*rə*lə*ri qal*ma*ya*caq. Gör on*lar öz*lə*ri*nə qar*şı ne*cə ya*lan de*yir*lər. Öz*lə*rin*dən uy*du*rub dü*zəlt*dik*lə*ri büt*lər də on*lar*dan qeyb ola*caq!» («Ənam» su*rə*si, 22-24).

Al*la*ha şə*rik qo*şanın müt*ləq şə*rik qoş*du*ğu şey üçün «Bu da bir tanrıdır», «Mən bu*nu Al*lah*dan baş*qa tanrı sa*yı*ram, bu*na da ina*nı*ram» de*mə*si və ya bu şə*kil*də dü*şün*mə*si heç də vacib deyil. Şirk hər şey*dən əv*vəl qəlb*də olur, da*ha son*ra dü*şün*cə və hə*rə*kət*lər*də özü*nü gös*tə*rir. Qu*ran*dan an*la*dı*ğı*mı*za gö*rə, bir in*sa*nın şir*kə düşməsinin tə*mə*lin*də Al*lah*dan baş*qa hər han*sı bir şe*yi Al*lah*dan da*ha üs*tün tut*ma*sı du*rur. Mə*sə*lən, bir adamın ra*zı*lı*ğı*nı Al*la*hın ra*zı*lı*ğın*dan üs*tün tut*maq və ya bir kim*sə*dən Al*lah*dan qor*xan ki*mi, hət*ta da*ha çox qorx*maq, ya da bir kim*sə*ni Al*la*hı se*vən ki*mi sev*mək, o kim*sə*ni Al*la*ha şə*rik qoş*maq, onu Al*lah*la ya*na*şı bir tan*rı*ya çe*vir*mək de*mək*dir. Məhz Qu*ran*da ən çox diqqət yetirilən şirk növ*lə*ri də bun*lar*dır.
(məqalə harun yahya)