Bağışlanma və Tövbə



Bə*zi in*san*lar xə*ta*sız ol*maq is*tə*yir*lər. Öz*lə*ri*ni ba*car*dıq*ca nöq*san*sız bir in*san ki*mi gös*tər*mə*yə və gör*mə*yə ça*lı*şır*lar. Çün*ki xə*ta et*dik*lə*ri*ni qə*bul et*sə*lər, hər kəs qar*şı*sın*da rüsvay olunacaqlarından qor*xur*lar. On*la*ra gö*rə ide*al in*san özü*nə heç bir xə*ta*nı ya*raş*dır*ma*yan in*san*dır.

Hal*bu*ki bu «xə*ta*sız*lıq» an*la*yı*şı boş inanc*dan baş*qa bir şey de*yil*dir. Həm*çi*nin Qu*ran*da biz*lə*rə be*lə bir mö*min modeli nümunə olaraq gös*tə*ril*mə*miş*dir. Be*lə bir ti*pin ya*ra*dıl*ma*sı müm*kün də de*yil*. Çün*ki in*sanın Al*lah qar*şı*sın*da*kı aciz*li*yi*nin nə*ti*cə*si ola*raq hə*ya*tı bo*yun*ca bir çox xə*ta və gü*nahlar edə bi*lər. Əl*bət*tə ki, bun*lar*dan qaç*ma*lı, Al*la*hın di*ni*nə riayət edərək xə*ta və gü*nah etməməyə cəhd gös*tər*mə*li*dir. An*caq Al*la*hın aciz bir bən*də*si ol*du*ğu*nu və ta*ma*mi*lə xə**ta*dan xi*las ola bil*mə*yə*cə*yi*ni də unut*ma*ma*lı*dır.

Bu*na gö*rə bir ayə*də yer üzə*rin*də*ki hər in*sa*nın Al*la*ha qar*şı xə*ta və gü*nah iş*lə*də bi*lə*cə*yi be*lə xə*bər ve*ri*lir:«Əgər Al*lah in*san*la*rı et*dik*lə*ri gü*nah*la*ra gö*rə cə*za*lan*dır*say*dı, yer üzün*də bir nə*fə*ri be*lə sağ qoy*maz*dı. La*kin Al*lah on*la*rı mü*əy*yən bir vax*ta qə*dər ge*cik*di*rər. Nə*ha*yət, on*la*rın vax*tı gə*lib çat*dıq*da (hə*min müd*dət ye*ti*şib qi*ya*mət qop*duq*da ha*mı*nı ye*ni*dən di*ril*də*rək hə*rə*yə öz əmə*li mü*qa*bi*lin*də cə*za, ya*xud mü*ka*fat ve*rər.) Çün*ki Al*lah Öz bən*də*lə*ri*ni gö*rən*dir!» («Fa*tir» su*rə*si, 45).

Bir ila*hi hökm ola*raq Al*lah in*san*la*rın xə*ta*la*rı və ya gü*nah*la*rı ola bi*lə*cə*yi*ni, lakin bun*da inad et*mə*mə*lə*ri*ni Qu*ran*da bil*dir*miş*dir. Mö*min*dən göz*lə*ni*lən iş*lə*di*yi bü*tün xə*ta və gü*nah*lar üçün hər za*man Al*lah*dan ba*ğış*lan*ma*sı*nı di*lə*mə*si*dir.

Məhz in*kar edən*lər ilə mö*min*lə*ri bir-bi*rin*dən ayı*ran ən önəm*li xü*su*siy*yət*lər*dən bi*ri də bu*dur. İn*kar*çı*lar öz*lə*ri*ni xə*ta*sız və gü*nah*sız say*ma*ğa ça*lı*şır*lar. Hal*bu*ki mö*min*lə*rin be*lə bir id*dia*sı yox*dur. Əl*bət*tə, Al*la*ha qar*şı heç bir gü*nah iş*lə*mək is*tə*məz*lər. An*caq in*san bə*zən nəf*si*nə al*da*nıb gü*nah iş*lə*də bi*lər. Al*la*hın hökm*lə*ri*ni ye*ri*nə ye*ti*rən za*man zə*if*lik gös*tə*rə*rək qəf*lə*tə dü*şə bi*lər. Am*ma nə*ti*cə*də bü*tün bun*lar*dan peş*man olub Al*la*ha üz tut*ma*sı və On*dan ba*ğış*lan*ma* di*lə*mə*si önəm*li*dir.

Qu*ra*na nə*zər ye*tir*sək Al*lah*dan ba*ğış*lan*ma*sı*nı istəmək mö*mi*nin tə*bii və dai*mi xü*su*siy*yə*ti ol*du*ğu*nu gö*rə*rik. Bu və*ziy*yət*də Allah bi*zə Quran ayələrində mö*min*lə*rin heç bir za*man öz*lə*ri*ni gü*nah*dan uzaq gör*mə*dik*lə*ri*ni ək*si*nə, qü*sur və nöq*san*la*rı üçün hər za*man Al*la*hın rəh*mə*ti*nə gü*vən*dik*lə*ri*ni gös*tə*rir. Bir ayə*də töv*bə et*mək mö*mi*nin ən əsas xü*su*siy*yət*lə*rin*dən bi*ri ki*mi gös*tə*ril*miş*dir:

«On*lar Al*la*ha töv*bə, iba*dət və şükür-sə*na edən*lər, oruc tu*tan*lar, rü*ku və səc*də edən*lər, yax*şı iş*lər gör*mə*yi əmr edib pis iş*lə*ri ya*saq edən*lər və Al*la*hın həd*lə*ri*ni qo*ru*yan*lar*dır. Be*lə mö*min*lə*ri müj*də*lə!» («Töv*bə» su*rə*si, 112).



Burada töv*bə ilə ba*ğış*lan*ma an*la*yış*la*rı ara*sın*da*kı fər*qə də diq*qət et*mək la*zım*dır.

Al*la*h Qu*ran*da bi*zə gös*tər*ir ki, Al*lah*dan ba*ğış*lan*ma di*lə*mə*k mö*mi*nin hər za*man et*di*yi iba*dət ol*ma*lı*dır. İn*san bi*lə*rək*dən ya da bil*mə*yə*rək*dən et*di*yi bü*tün gü*nah*ları üçün Al*lah*dan ge*cə-gün*düz ba*ğış*lan*ma*sı*nı di*lə*yə bi*lər. Bir çox ayə*lə*rə gö*rə özü üçün ba*ğış*lan*ma is*tə*di*yi ki*mi, di*gər mö*min*lə*r üçün də ba*ğış*lan*ma is*tə*yə bi*lər. Bu*na gö*rə də Al*lah*dan ba*ğış*lan*ma di*lə*mək, yə*ni is*tiğ*far et*mək bir in*sa*nın Al*la*ha öz gü*nah*la*rın*dan keç*mə*si üçün yal*var*ma*sı, bu məq*səd*lə onun son*suz şəf*qət və rəh*mə*ti*nə sı*ğın*ma*sı mə*na*sı*nı ve*rir. Həm*çi*nin Qu*ran*da mö*min*lə*rin Al*la*ha «Rəb*bi*miz, bi*zim gü*nah*la*rı*mı*zı ba*ğış*la, pis*lik*lə*ri*mi*zi keç və bi*zi də yax*şı*lıq edən*lər*lə bir*lik*də öl*dür» («Ali-İm*ran» su*rə*si, 193) de*yə yal*var*dıq*la*rı bil*di*ri*lir. Bu*na ca*vab ola*raq Al*lah bu hök*mü ve*rir:

«…Mən si*zin*lə*yəm. Əgər na*maz qıl*sa*nız, zə*kat ver*sə*niz, pey*ğəm*bər*lə*ri*mə iman gə*ti*rib on*la*ra kö*mək et*sə*niz, Al*la*ha gö*zəl bir borc ver*sə*niz, əl*bət*tə, gü*nah*la*rı*nı*zın üs*tü*nü ör*tər və si*zi al*tın*dan çay*lar axan cən*nət*lə*rə da*xil edə*rəm. La*kin bun*dan son*ra siz*dən hər kəs küfr edər*sə, o ar*tıq doğ*ru yol*dan az*mış olar!»« («Mai*də» su*rə*si, 12).

Bil*dir*di*yi*miz ki*mi ba*ğış*lan*ma in*sa*nın fər*qin*də ol*du*ğu, ya da ol*ma*dı*ğı bü*tün gü*nah*la*rı üçün və di*gər mö*min*lər üçün də edi*lə bi*lər. Töv*bə*ni ba*ğış*lan*ma*dan ayı*ran ən önəm*li fərq isə bu*dur: Yal*var*maq – ba*ğış*lan*maq məq*sə*di ilə edilən bir dua ma*hiy*yə*ti da*şı*yır*sa, töv*bə*də iş*lə*di*lən bəl*li bir gü*na*ha qar*şı əmə*li bir ma*neə, konk*ret bir dav*ra*nış nə*zər*də tu*tu*lur. Töv*bə in*sa*nın özü*nün et*di*yi mü*əy*yən bir gü*nah üçün Al*la*hın rəh*mə*ti*nə sı*ğın*ma*sı və bir da*ha o gü*na*hı iş*lət*mə*mək üçün Al*la*ha söz ve*rib On*dan bu*nun üçün yar*dım di*lə*mə*si*dir. Kəl*mə*nin tam an*la*mı «dön*mək»dir. Bu*na gö*rə töv*bə qə*tiy*yət*lə bir gü*nah*dan dön*mə*yi, on*dan peş*man*lıq du*yub im*ti*na et*mə*yi bil*di*rir.

Töv*bə*də*ki niy*yət bir da*ha ey*ni gü*na*hı et*mə*mək ol*ma*lı*dır. Həm*çi*nin Al*lah «Ey iman gə*ti*rən*lər, Al*la*ha cid*di bir töv*bə ilə töv*bə edin. Ola bi*lər ki, Al*lah si*zin pis*lik*lə*ri*niz*dən ke*çər və al*tın*dan çay*lar axan cən*nət*lə*rə sa*lar» («Təh*rim» su*rə*si, 8) de*yə əmr et*miş*dir. Töv*bə*nin bir da*ha o gü*na*hı əs*la iş*lət*mə*mək niy*yə*ti ilə edil*mə*si va*cib*dir. Lakin bu və*ziy*yət in*sa*nın bir gü*nah üçün yal*nız bir də*fə töv*bə edə*cə*yi mənasını vermir. İn*san bir gü*nah üçün töv*bə edə bi*lər, son*ra ye*nə qəf*lə*tə qa*pı*lıb ye*nə ey*ni gü*na*hı iş*lə*də bi*lər. Bu in*san bəl*kə də*fə*lər*lə et*di*yi töv*bə*ni poz*muş və ye*ni gü*na*ha bat*mış ola bi*lər. Am*ma Al*lah ye*nə də ona olan rəh*mə*ti*ni göstərməkdə da*vam edi*r. Bu rəh*mə*tə gö*rə in*san də*fə*lər*lə töv*bə*si*ni poz*muş ol*sa belə, son də*fə hə*qi*qə*tən na*suh bir töv*bə edib ye*nə Ona sı*ğı*na bi*lər. Bir ayə*də Al*la*hın bu son*suz mər*hə*mə*ti və ba*ğış*la*yan ol*ma*sı in*san*la*ra be*lə bil*di*ri*lir:

«De: «Ey Mə*nim öz*lə*ri*nə zülm et*mək*də həd*di aş*mış bən*də*lə*rim! Al*la*hın rəh*min*dən ümid*siz ol*ma*yın. Al*lah bü*tün gü*nah*la*rı ba*ğış*la*yar. Hə*qi*qə*tən, O ba*ğış*la*yan*dır, rəhm edən*dir! (Töv*bə edib) Rəb*bi*ni*zə dö*nün. Əzab si*zə gəl*mə*miş*dən əv*vəl Ona təs*lim olun. Son*ra si*zə heç bir kö*mək olun*maz!» («Zu*mər» su*rə*si, 53-54).
(məqalə harun yahya)