Bir-Birimizi Lağa Qoymayaq!



Di*ni in*kar edən in*san*lar öz*lə*ri*ni yük*səlt*mək və baş*qa adam*lar*dan üs*tün möv*qe tut*maq ar*zu*su ilə hər də*fə ki*mə*sə lağ et*mək, ki*mi*sə al*çalt*maq, ki*mə*sə lə*qəb qoy*maq ki*mi çir*kin əməl*lə*rə əl atır*lar.

Ca*hi*liy*yə əx*la*qı*na aid olan be*lə dav*ra*nış*la*rı* Al*lah mö*min*lə*rə bir-birinə qarşı istifadə etməsini qa*da*ğan et*miş*dir. Al*la*hın bu hök*mü Quran*da be*lə bil*di*ri*lir:«Ey iman gə*ti*rən*lər! Bir qövm di*gə*ri*ni la*ğa qoy*ma*sın. Ola bil*sin ki, on*lar (la*ğa qo*yu*lan*lar) o bi*ri*lə*rin*dən (la*ğa qo*yan*lar*dan Al*lah ya*nın*da) da*ha yax*şı ol*sun*lar. Qa*dın*lar da bir-bi*ri*nə riş*xənd elə*mə*sin*lər. Bəl*kə, on*lar o bi*ri*lə*rin*dən da*ha yax*şı*dır*lar. Bir-bi*ri*ni*zə tə*nə et*mə*yin və bir-bi*ri*ni*zi pis lə*qəb*lər*lə ça*ğır*ma*yın. İman gə*tir*dik*dən son*ra fa*siq adı*nı qa*zan*maq ne*cə də pis*dir. Məhz töv*bə et*mə*yən*lər za*lim*lər*dir!» («Hu*cu*rat» su*rə*si, 11).

Mö*min*lər Quranın bu hök*mü*nə əsa*sən bir-bi*ri*nə çox hör*mət*lə ya*na*şır*lar. Çün*ki mö*min in*san Al*la*hın ru*hu*nu da*şı*yan, Al*la*hın bir çox xüsusiyyətlərini özün*də əks et*di*rən, Quranın bir çox yer*lə*rin*də mədh edil*miş, son*suz mü*ka*fat*la müj*də*lən*miş bir var*lıq*dır. Mö*min*lər bir-bi*ri*nə Quran*da gös*tə*ri*lən şə*kil*də bax*ma*lı və bir-bi*ri*nə yük*sək əx*laq*la ya*naş*ma*lı*dır*lar. Çün*ki əks təq*dir*də, Al*la*hın bu hök*mü*nə etinasız yanaşan in*san hə*min ayə*nin so*nun*da gös*tə*ri*lən «iman gə*tir*dik*dən son*ra fa*siq adı*nı qa*zan*maq» təh*lü*kə*si ilə qar*şı*la*şa bi*lər. Əgər in*san töv*bə edib bu dav*ra*nı*şı*nı dü*zəlt*mə*sə, o, hə*min ayə*də bil*di*ril*di*yi ki*mi, za*lım*lar*dan olar. Za*lım*lıq isə Quran*da iman gə*tir*mə*yən*lər üçün is*ti*fa*də edi*lən ter*min*lər*dən bi*ri*dir. Söz*lə, lə*qəb qoy*maq*la yanaşı, müx*tə*lif mi*mi*ka və hə*rə*kət*lər*lə də lağ et*mək olar. Al*la*hın «Hu*mə*zə» su*rə*sin*də*ki qaş və göz ifa*də*lə*ri ilə lağ edən*lər*lə bağ*lı xə*bər*dar*lı*ğı düşünüldüyündə, lağ et*mə*yin Al*lah dər*ga*hın*da nə qə*dər bö*yük bir gü*nah ol*du*ğu da*ha yax*şı ay*dın olur:

«Qey*bət edib göz-qaş hərəkətləri ilə tə*nə vu*ran hər kə*sin vay ha*lı*na!» («Hu*mə*zə» su*rə*si, 1).



Be*lə davranan in*sa*nın ayə*nin davamında gös*tə*ri*lən aqi*bə*ti lağ et*mə*yin mö*min*lər üçün son də*rə*cə ar*zue*dil*məz və çə*ki*nil*mə*si vacib olan hə*rə*kət ol*du*ğu*nu da*ha ay*dın şə*kil*də or*ta*ya qo*yur:

«Xeyr! O müt*ləq Hü*tə*mə*yə atı*la*caq*dır! Sən nə bi*lir*sən ki, Hü*tə*mə nə*dir?! O, Al*la*hın ya*nar odu*dur. Elə bir od ki, ürək*lə*ri yan*dı*rıb-ya*xar. O, be*lə*lə*ri*nin üzü*nə qa*pa*nıb ki*lid*lə*nə*cək*dir. On*lar hün*dür sü*tun*la*ra bağ*lan*mış ola*caq*lar!» («Hu*mə*zə» su*rə*si, 4-9).

Mö*min baş*qa bir mö*mi*nin səh*vi*ni üzə çı*xa*rar*kən də ona lağ edir*miş, onu ələ sa*lır*mış ki*mi dav*ran*ma*ma*ğa və bu dav*ra*nış*la onun qəl*bi*nə dəy*mə*mə*yə diq*qət et*mə*li*dir. Be*lə hal*da qar*şı tə*rə*fin səh*vi*ni üzə çı*xar*ıb ona bil*dirən in*sa*n, özünü qar*şı*sın*da*kın*dan daha ağıllı he*sab et*mə*si, özü*nü səhv*siz gör*mə*si yan*lış hə*rə*kət olar. Hal*bu*ki in*sa*nın baş*qa bi*ri*si*nin xə*ta, nöqsan və ya mən*fi cə*hət*lə*ri*ni üzə çı*xa*rıb ona lağ et*mə*si, həmin in*sa*nın da*ha ağıl*lı, da*ha üs*tün ol*du*ğu*nu gös*tər*məz. Hət*ta ayə*də gös*tə*ril*di*yi ki*mi, bəl*kə də lağ edi*lən in*san Al*lahın dər*ga*hın*da lağ edən in*san*dan da*ha xe*yir*li və da*ha üs*tün*dür. Ayə*nin hök*mü*nə hör*mət et*mə*yə*rək lağ edən in*sa*nın isə şü*ur*lu ol*ma*dı*ğı, ək*si*nə, ağ*lı*nın qa*pa*lı ol*ma*sı şüb*hə*siz*dir. Hə*min in*san bu hə*rə*kə*tin*dən əl çək*mə*yib xud*bin dav*ra*nış*la*rı*nı da*vam et*dir*sə, o, baş*qa ayə*də də bil*di*ril*di*yi ki*mi, «az*ğın» bir in*sa*na çev*ri*lə bi*lər.
(məqalə harun yahya)