MƏLUMAT SAHİBİ OLUNMAYAN MÖVZUDA MÜBAHİSƏ ETMƏMƏK

Quranda, Biz bu Quranda insanlar üçün cürbəcür məsəllər çəkdik. İnsan isə (bütün məxluqat içərisində) ən çox mübahisə edəndir. (Haqqa boyun qoymaz, öyüd-nəsihət qəbul etməyib batilə uyar). (Kəhf Surəsi, 54) ayəsiylə nəfsin əhəmiyyətli bir xüsusiyyəti xəbər verilər. Başqa ayələrdə isə bu xüsusiyyətin inkar edənlər üzərindəki təcəllisi belə izah edilər:

(Ya Rəsulum!) Məryəm oğlu (İsa) misal çəkilincə sənin qövmün sevincdən güldü. (Müşriklərə xitabən: “Siz və Allahdan başqa ibadət etdikləriniz Cəhənnəmdə yanacaq odunsunuz!” ayəsi nazil olduqda, onlar öz cahillikləri üzündən: “Yəhudilər Üzeyrə, xaçpərəstlər İsaya, Bəni Məlih qəbiləsi mələklərə ibadət edirlər. Əgər bu tanrıların hamısı cəhənnəm odunda yanacaqsa, biz də öz bütlərimizin odda yanmasına razıyıq!” – deyə sevindilər). Onlar dedilər: “Bizim tanrılarımız yaxşıdır, yoxsa o (İsa)?!” Onlar bunu sənə yalnız (səninlə) mübahisə etmək (çənə-boğaz olmaq) xatirinə dedilər. Şübhəsiz ki, onlar höcətləşən (çənə-boğaz olan) bir qövmdürlər! (Zuxruf Surəsi, 57-58)

İnkarçıların bu mübahisəyə meyli, ilk başda göründüyü kimi fərqli fikirlərin qiymətləndirilərək doğrunun tapılması məqsədindən deyil, yalnız və yalnız eqoist bir qarşı çıxma ehtirasından qaynaqlanar. Cahiliyyənin müzakirələrində, kimsə qarşı tərəfin fikirini qiymətləndirib doğrunu tapmağa çalışmaz. Yalnız öz fikirini qalib gətirməyə və qarşı tərəfi əzməyə çalışar. Təşkil etdikləri dərhal hər müzakirənin yüksək bir səs tonunda, qarşılıqlı ifadələriylə keçməsi və hətta bəzən döyüşə dönməsinin səbəbi budur.

Ən ağılsızca olanı isə, haqqında heç bir məlumatları olmayan mövzularda müzakirələridir. Son dərəcə cahil olduqları din mövzusunda davamlı "ehkam kəsmələri" və möminlərlə mübahisə etmək istəmələri bunun ən təəccüblü nümunəsidir. Bir ayədə, mövzuya belə diqqət çəkilər:

Bir baxın, siz o kimsələrsiniz ki, bildiyiniz şeylər barəsində mübahisə edirsiniz (bu aydındır) Bəs bilmədiyiniz şeylər barəsində niyə mübahisəyə girişirsiniz?! Əlbəttə, (həqiqəti) Allah bilir, siz bilməzsiniz! (Al-İmran Surəsi, 66)
(harun yahya Quran Əxlaqı)