.... Digər əhəmiyyətli bir nöqtə də, lazım olduğu zaman xeyir diyebilmektir.insan aldatılmak istənincə qəti olaraq dərhal xeyr deyə bilməlisiniz: "Xeyr, büdcəyə uyğun deyil, edə bilmərəm. "Bir çox adamlar bu əxlaqi gerçəyi qəbul edəcək cəsarətə sahib olmaz, yalnız fərdi faydalarını düşünmektedirler.Onlar fərəqət sahibi olmaz, hər şeyi bir kənara buraxıb günlərini gün etməyə baxan insanlardır.Sonuç perişanlıktır. "Adam imkanları xaricində yaşamışdır.''Bol bol yedirib içirdiyi kəslərin hiçbirisinden kömək görməyəcək, ona kimsə acımayacaktır.

"Xeyr" diyemeyen insanlar vardır tabii.Hatta belə bir insanı dərhal hər kəs tanımaqdadır: O, özündən başqa hər kəsin dostuydu.Onun ən amansız düşməni kendisiydi.Büyük bir sürətlə bütün imkanlarını istehlak etmiş olan bu yazıq adam sonunda yoldaşlarının ona zamin olmalarını istəmişdi, amma zamin olacaq kimsəni tapa bilmədi, son meteliğini xərclədikdən sonra da zərərsiz bir insan olaraq bu dünyadan köçüb gitti.Herkesin istədiyini etməyi düstur əldə etmişdi kendisine.Kızdığı, gücendiği kəslər var idimi? O tərəfini bilən yoktu.Ama bilinən bir tək şey var idi, heç bir şeyə xeyir demiyordu.Kendisini tanıyanlar çox idi , xeyir deməyə cəsarəti olmadığını söyləyirdi tanıdıkları.Babası ona kiçik bir sərvət bırakmıştı.Bundan pay almaq istəyənlər dərhal ətrafını sarmışlardı.İşte tam "Xeyr" demək zamanıydı.Ama mümkün deyil, diyemiyordu.Elinden gəlmirdi xeyir demek.Hiç kimsənin yalvarmasını reddedemiyordu.Onun üçündür ki , hər istəyi yerinə getiriyordu.Cebinde pulu olduğu müddətcə gələn dostlarının ardı arxası kesilmiyordu.

"Bu kiçik kağız parçasını imza edə bilərsinizmi?" Deyənlərin dostu idi. "O da nə?" Deyə şirin şirin soruyordu.Çünkü bütün safına baxmayaraq tədbirli olmaqla öğünüyordu.Red cavabı verdiyi görülmüş değildi.Üç ay sonra olduqca dolğun bir sənədin olamayan geliyordu.Bu sənədi kim ödüyordu bilirsinizmi? Hər kəsin dostu, "Xeyr" diyemeyen adam .

Bir kimsənin nə vaxt "Xeyr" denebileceğini bilmiş olması çox önemlidir.Çünkü insan ancaq o zaman dinclik və sükuna qovuşmuş olur.Bir çox kəslər "Xeyr" demedikleri və diyemedikleri üçün yox olub gitmişlerdir.Kötülük içimizə işləmişdir. "Xeyr" demək cəsarətini gösteremiyoruz.Dünyanın gedişinə uyğun gəlmək üçün hər cür fədakarlığa katlanıyoruz.Çünkü kiçik sözü söyləyəcək qədər cəsarətli değiliz.Düelloya çağırılan kimsə, cəmiyyətlə əlaqəsi kəsilir narahatlığıyla, "Xeyr" demək cəsarətini gösterememektedir.Güzel qadın beyinsiz bir zəngin evlənmə təklif etdikdə: "Xeyr "deməkdə tərəddüd göstermektedir.Çünkü, onun şiddətlə arzu etdiyi şey paradır.Dalkavuk da" Xeyr "deməz, çünki o, hər kəsə gülümsəmək və söz vermək istər.

Sizi uçuruma sürüyəcək təhlükəni sezdiğiniz zaman heç düşünmədən "Xeyr" demək cəsarətini gösteriniz.İçinizden təsdiq göreceksiniz.Önünüzde zövq və əyləncə yolu açılıb da o yolda irəliləməniz istəndiyi zaman cəsarətlə "Xeyr" deyiniz.Eğer "Xeyr" deməz də verilən əmrə boyun eğerseniz, bütün erdemliğinizi itirmiş olursunuz.Nefsinize olan güvənə öldürücü bir yumruq endirilmiş olur.İlk dəfə belə bir vəziyyət qarşısında bir səy göstərməyə ehtiyacınız ola bilər, amma zaman keçdikcə bu istək şiddətini artırmış olacaktır.Sizi tənbəlliyə zövq və əyləncəyə və pis vərdiş əldə etməyə təşviq edənlərə heç düşünmədən verəcəyiniz cavab "Xeyr" olmalıdır. Çünki "Xeyr" sözündə, əgər vaxtında deyilmiş olsa, həqiqətən böyük fəzilət vardır.

KAYNAK: Samuel Smiles, Qənaət və ya Pul yığma Sənəti
(Akbank Mədəniyyət Nəşrləri-1975) adlı kitabdan

qaynak: [