Beynəlxalq Qadınlar Günü

[8 Mart]

Beynəlxalq Qadınlar Günü necə ortaya çıxıb? Birlikdə baxaq.

Qadınların kişilerle beraber hüquqlu olmaq uğrunda apardığı mübarizenin temsili başlanğıcı olaraq, 8 Mart 1857 -ci ilde ABŞ-ın Nyu-York şeherinde geyim sektorunda çalışan yüzlerle qadının aşağı maaşa, uzun çalışma saatlarına, eyni zamanda pis iş şeraitine e`tiraz olaraq te`til etmesi qebul edilir. Lakin polis aksiyanın uzun sürmesine izin vermeyerek nümayişi dağıtdı.

1908-ci il Nyu-Yorkda 15000 qadın, daha qısa çalışma saatı, daha yaxşı gelir ve ses verme hüququ üçün nümayiş keçirdi. Nümayişde ayrıca ilk defe olaraq dekret icazesi isteyen qadınların şüarı " Çörek ve Gül " idi. Çörek heyat eşqini, qarın toxluğunu, gül ise daha rifah heyat terzini ifade edirdi.

1909-cu ilde ise Avropadaki qadınlar, fevral ayının son bazar gününü, fevralın 28-ni ilk qadın günü olaraq keçirdi.

1910-cu ilde 1857-ci il hadiselerden 52 il sonra Danimarkanın Kopenhagen şeherinde keçirilen Qadın Sosialist İnternasyonalının qurultayında 1857-ci ilin 8 martında Nyu-Yorkda başlayan mübarizenin, qadın hüquqlarının genişlendirilmesi ve qadın hemreyliyinin simvolu olaraq Klara Setkin adlı bir alman sosialist qadını, Amerikada 8 martda yandırılaraq öldürülen 129 qadın işçinin xatiresine her il 8 mart gününü Dünya Qadınlar Günü olmasını teklif etdi ve bu teklifi qebul edildi.

Bezi tarixçilerin fikrince, 8 martın teqvime qırmızı reqemlerle düşmesinin sebeblerini bilmek üçün 1910-cu ilde hemin günün bayram kimi qeyd olunması teşebbüsünü ireli sürmüş Klara Setkinin şexsiyyetine, xüsusen onun milli mensubiyyetine nezer salmaq lazımdır. Yehudi Klara Setkinin teklif etdiyi 8 Mart günü 1910-cu ilde yehudilerin Purim bayramı ile üst-üste düşürdü (yehudi teqviminde Purim bayramının yeri deyişir). Purim bayramı ise yehudilerde qadın ağlı, eyni zamanda bu milletin özünümüdafie haqlarını simvolize edir.

Bibliya revayetlerine göre, miladdan evvel 480-ci ilde yehudilerin Babil esaretinden qurtulmasından sonra arzu edenlerin Qüdse qayıtmasına icaze verilib. Amma "özünü tutmuş" yehudiler bunun üçün telesmirdiler. Bu veziyyet iranlıları getdikce daha çox narahat etmeye başlayırdı. İran ordusunun baş komandanı Aman İran şahı Kserksin yanına gederek veziyyeti ona danışır. Kserks ise bütün yehudileri qırmağı qerara alır. Kserksin arvadı, özünün yehudi olduğunu hamıdan gizli saxlayan Esfir erinin qebul etdiyi qerarı deyişdirmeye nail olur. Neticede İran şahının çıxardığı qerarda yehudilerin deyil, onların düşmenlerinin öldürülmesi nezerde tutulur. Tezlikle yehudiler antisemit iranlıları darmadağın ederek Amanın qulağını kesirler. Yeri gelmişken, indiyedek yehudiler Purim bayramında Amanın qulağını remzleşdiren üçbucaq şirniyyat növü bişirirler. Çox güman ki, Klara Setkinin teklifinin esasında şexsi maraqlar durub. İnqilabi herekatın da öz bayramlarının olması isteyi aydındır. Meslekdaşlarını heveslendirmek, fehle kişilerle yanaşı, qadınları da mübarizeye qatmaq ağıllı ve effektli ideya idi.

1911-ci ilde Kophenagen qerarından sonra ilk defe olaraq 19 martda Avstriya, Danimarka, Almaniya ve İsveçre de bu bayram qeyd edilmişdir.

1917-ci ilde Çar Rusiyasında qadınlar, pis heyat terzine qarşı " çörek ve sülh " adlı nümayiş keçirdiler. 8 mart günü olan bu tetil, daha sonra diger Avropa ölkelerinde de qeyd edilmeye başlandı.

1975-ci il dünya qadınları üçün xüsusi ehemiyyet daşıyır. Mehz bu il, Beynelxalq Qadınlar ili olaraq tarixe düşdü. Hemin ilin beynelxalq qadın ili e`lan edilmesinden sonra BMT-de 1975-ci ilin 8 martını ilk defe Beynelxalq Qadınlar Günü olaraq keçirildi. İki il sonra 1977-ci ilde ise nehayet Birleşmiş Milletler Teşkilatının Ümumi Qurultayında 8 mart, qadın hüquqları ve beynelxalq sülh günü olaraq qebul edildi.

Beynelxalq Qadınlar Günü eyni zamanda qadın hüquqlarının genişlendirilmesinin ve bu günkü qadının daha azad olmasının tarixi sebeblerinin xatırlanması üçün de xüsusi gündür.

Bütün bunları nezere alaraq, demek olar ki, 8 Mart, sadece, qadınlar günü yox, qadın-inqilabçılar günüdür.

[Sweet]

Varlığımız həyatın mövcudluğuna səbəbdir.
P.S.Klara haqda bilirdim amma 8 mart haqda bu qədər geniş məlumata sahib deyildim.Təşəkkürlər

[Aygun]

Beynəlxalq Qadınlar Günü yazınız üçün teşekkür edirem!

[Aygun]